بررسي شاخص‌هاي رسوب‌شناسي و طبقه‌بندي رسوبات بستر درياچه مهارلو جهت تعيين حساسيت آن به فرسايش بادي

Investigating sedimentological and classification of Maharloo lake surface to determine its sensitivity to wind erosion

شناخت ویژگی‌های فیزیكی و شیمیایی رسوبات دریاچه‌ها و تالاب‌ها جهت بررسی‌های رسوب‌شناسی و فرسایش دارای اهمیت است. دریاچه مهارلو از مهمترین دریاچه‌های استان فارس است. رسوبات سطح دریاچه به دو بخش رسوبات تبخیری و تخریبی تقسیم می‌شود. به منظور شناخت ماهیت رسوبات تخریبی، نمونه‌هایی از رسوبات دریاچه برداشت شد و تركیبات كربناته و تبخیری شامل كلسیم كربنات، كلسیم سولفات و سدیم كلرید آن اندازه‌گیری شد. پس از حذف اجزای كربناته و تبخیری، دانه‌بندی به روش هیدرومتری صورت پذیرفته و طبقه‌بندی رسوبات براساس روش پتی‌جان(1975) انجام گردید. نتایج درصد مواد تخریبی و شیمیائی رسوبات سطح دریاچه نشان ‌می‌دهند كه بیشتر رسوبات از نوع رسوب تخریبی ریزدانه حاوی املاح شیمیایی است. نتایج آنالیز دانه‌بندی و هیدرومتری رسوبات تخریبی سطح دریاچه حاكی از جورشدگی ضعیف و بسیار ضعیف و درصد سیلت بیشترین درصد ذرات تشكیل دهنده رسوبات دریاچه است. چولگی رسوبات به سمت ذرات درشت است و رسوبات دارای بافت گل‌ماسه‌ای كمی گراولی هستند. بیش از90درصد كانی‌های رسوبات دریاچه را كانی‌های رسی و كمتر از 10درصد آن نیز ژیپس، كوارتز و خرده‌سنگ‌های آهكی و ماسه‌سنگ كوارتزی تشكیل می‌دهند. با توجه به نوع رسوب، كانی‌ها، املاح و درصد فراوانی ، رسوبات بستر دریاچه مهارلو مستعد فرسایش بادی و تولید گرد و غبار در منطقه است. 

Understanding the physical and chemical characteristics of sediments of lakes and wetlands is important for sedimentology and erosion studies. Maharloo Lake is one of the most important lakes of Fars Province. Surface sediments of this lake consist of evaporitic and muddy sediments. For recognition of the nature of the sediments, samples were taken from lake bed and carbonate and evaporitic compositions including calcium-carbonate, calcium-solfate and sodium-chloride were measured. After omitting carbonate and evaporitic compositions, granolumetric analysis of terrigenous fraction was performed using hydrometry method and sediment classification was performed using Pettijohn  (1975) Method. The result of the percentage of terrigenous and chemical fractions of surface sediments showed that most of the sediments were fine-grained terrigenous sediment, containing chemical salts. Terrigenous sediments are poorly sorted, skewed toward coarser sizes and have slightly gravelly, sandy mud texture. More than 90 % of sediment minerals in the lake is clay and less than10 % is gypsum, quartz, quartz sandstone, and limestone. Depending on the type of sediment, minerals, salts and frequency of deposits, the sediments of Maharloo Lake are prone to wind erosion and dust generation in the region.