اعتبار سنجي روايات تفسيري ناظر بر عقوبت حضرت يوسف(ع)

Evaluation of Interpretive Traditions on the Fate of the Prophet Yusuf (PBUH)

«أحسن القصص» قرآن كریم، حضرت یوسف(ع) را به عنوان یك الگوی عملیِ حقیقت و كمال و یك شاخص برجسته­ی جهان آدمیّت و تمالك نفسانیّت به جهانیان معرّفی نموده است. متأسفانه یكی از واقعیت های تلخ تاریخی، وجود روایات ساختگی فراوان در تفاسیر نقلی ذیل برخی آیات این سوره می باشد. در این پژوهش، روایات موجود ذیل آیه­ی 42 سوره مذكور كه منشأ اختلاف نظر در میان مفسران و مترجمان گشته اند، مورد ارزیابی سندی و محتوایی قرار گرفته است. رهیافت اصلی این پژوهش كه به روش كتابخانه­ای صورت گرفته این است كه، از مجموع هفت روایات اصلی موجود در منابع شیعی، از نظر سندی تنها یك روایت از میان آن­ها ـ آن هم با ملاحظاتی ـ می­توان گفت موثق است ولی بقیه ضعیف بوده و قابل استناد نیستند. از حیث محتوا نیز، همه­ی آنها علاوه بر مغایرتی كه در متنشان وجود دارد، با نصّ مقدس قرآن كریم و با سیاق آیات سوره، مخالفت آشكار دارند همچنین با موازین عقلی و اعتقادی سازگار نیستند؛ چرا كه مقام عصمت این پیامبر بزرگ را كه به نیكویی مورد ستایش قرآن است، مخدوش می گردانند. نسبت نسیان شیطانی به انبیاء الهی، نسبتی ناروا و نامقبول بوده كه به وضوح نشان از دستبرد جاعلان حدیث و خرافه پردازان در این قصه­ی نیكوی قرآنی دارد.

The best story of the Holy Qurʹan has introduced the Prophet Yusuf (PBUH) as a practical role example of truth and perfection and a perfect model of humanity and self- controlling for all the mankind. Regretfully, numerous faked traditions in traditional exegeses have been narrated on various verses of this story. In this article, the traditions narrated on the verse 42 of Sura Yusuf which has provoked debates between exegetes and translators of the Qurʹan, have been evaluated concerning their isnad and text. Examining the isnads shows that only one hadith of the seven traditions in Shiite collections can be considered authentic with some considerations, while the rest are weak and unacceptable. Concerning its text, all of them in addition to their inconsistent materials, are in apparent contrast with the text of the Holy Qurʼan, the context of the Sura and in contrast with intellect and dogmas. These traditions refute the exalted status of this prophet who has been highly praised in the Holy Qurʼan. Attribution of satanic forgetfulness to divine infallible prophets is an unacceptable accusation based on faked traditions regarding the best story of the Holy Qurʼan