فراگرد ارتباط شيطان و انسان از منظر قرآن كريم

The Communication process between Satan and man in the Holy Qurיan

ارتباط انسان و شیطان، از آغاز خلقت هر فرد تا پایان عمر وی برقرار است و درك درست این ارتباط، آثار تربیتی و انسان­ساز بسیار مهمی بر ارتباط درون­فردی (ارتباط انسان با خود، با خدا و جهان غیب) و نیز بر ارتباطات میان­فردی و در ساحت­های فردی، خانوادگی و اجتماعی برجا می­گذارد. قرآن كریم نیز در همین راستا همواره سعی كرده است شناخت انسان را نسبت به شیطان و ارتباط با او بیفزاید. پژوهش فرارو، با هدف تبیین فراگرد ارتباطی انسان و شیطان از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده نموده و آیات قرآنی مرتبط با ارتباط دوسویۀ انسان و شیطان را بر اساس فراگرد ارتباط و عناصر آن تحلیل كرده است. تبیین عناصر ارتباط تقابلی انسان و شیطان، تبیین ابعاد و اجزا و مراحل فراگرد ارتباط انسان و شیطان در دو قطب استحواذ و استخلاص، عناصر موجود در فراگرد ارتباطی انسان و شیطان از جمله ماهیت وسوسه و ابعاد آن به عنوان پیام گمراهی، تبیین عوامل موثر در رمزگشایی از پیام شیطانی در درون انسان و ارائۀ مدلی از ارتباط انسان و شیطان از منظر قرآن كریم، از مهم­ترین دستاوردهای این مقاله است.

The relationship between man and Satan begins with the birth of a man and continues ʹtill his death. The correct understanding of this interaction is of great edifying value for the interpersonal relationships at personal, family and society level. Considering its importance, Qurʹan has always tried to improve manʹs understanding of Satan and its interaction with man. Employing descriptive - analytical method, This article has analyzed the Qurʼanic verses concerning the mutual relationship between man and Devil, based on the communication process and its components, with the aim to clarify this relationship. The most significant results of this study is as follows: elucidating the opposing components of this interaction, its limits, elements and course along the two ends of "istikhlāṣ" and " istiḥwāḍ"; clarifying the nature of Devilʹs temptation and its features as a deceptive message; clarifying the effective elements of decoding its message by man and suggesting a communication model based on the holy Qurʹanʹs view.