تحليل توزيع زماني بارش در ايران طيّ چهار دهه‌ي گذشته

Analysis of Temporal Distribution of Rainfall in Iran Over the Past four Decades

بارش يكي از تغييرپذيرترين پديده‌هاي هواشناسي و هيدرولوژيكي است. تخمين متوسط مقدار عددي بارش و بررسي نحوه‌ي تغييرات زماني بارش به منظور مديريت و برنامه‌ريزي منابع آب در مناطق مختلف امري ضروري است، بطوري‌كه بيشينه‌نمايي و يا كمينه‌نمايي آن با اهداف مختلف در مديريت منابع آب در يك كشور تبعات فرهنگي، اجتماعي و سياسي زيادي دربر خواهد داشت. در بسياري از منابع همواره مقدار عددي بارش طيّ چند دهه‌ي گذشته در ايران 240 تا 250 ميلي‌متر معرفي گرديده است. لذا بر اين مبنا جهت كاوش در صحت و دقت عدد فوق، هدف از اين پژوهش، محاسبه‌ي ميانگين بارش و بررسي تغييرات واريانس آن طيّ دهه‌هاي مختلف در سطح كشور ايران است. در اين پژوهش تغييرات بارش طيّ چهار دهه در 33 ايستگاه سينوپتيك كشور با توزيع مكاني مناسب مورد بررسي قرار گرفت. براي تحليل زماني داده‌هاي بارندگي، ابتدا ماهيّت اوليه آن‌ها از نظر همگني، كفايت و تصادفي بودن آمار بررسي گرديد و ميانگين بارندگي از طريق روش‌هاي پلي‌گون‌بندي تيسن و خطوط هم‌باران به روش‌هاي مختلف درون‌يابي كريجينگ، عكس فاصله و همسايگي طبيعي محاسبه گرديد و با استفاده از آماره ليون، ناهمگوني واريانس‌ها در دهه‌هاي مختلف مورد مقايسه قرار گرفت. براساس نتايج به دست آمده، ميانگين بارندگي در ايران طيّ چهار دهه‌ي گذشته در روش پلي‌گون‌بندي تيسن 421 ميلي‌متر، روش كريجينگ 232 ميلي‌متر، روش عكس فاصله 715 ميلي‌متر و روش همسايگي طبيعي 5/715 ميلي‌متر برآورد گرديد. نتايج حاصل از بررسي ناهمگوني واريانس بارش طيّ چهار دهه نشان داد، واريانس‌ها همگون بوده و ميانگين بارندگي در چهار دهه تفاوت معناداري باهم ندارند. براين اساس، پيشنهاد مي‌گردد، روش منتخب در برآورد بارش در سطح با توجه به هدف و دقت و صحت مورد نظر انتخاب گردد

Precipitation is one of the most changeable meteorological and hydrological phenomena. Estimating the average annual number and the manner of rain fall time changes for management and planning changes of water resources in different regions is a necessary subject, So that the maximum or minimum exponential number with different objectives in water resources management has an important cultural, social and political consequences in a country. In many resources, always numerical value of 240 to 250 mm of rainfall in the past few decades has been introduced. So on this basis to explore the accuracy of the above number; the aim of this study was to calculate the mean and variance of rainfall during the final decades in Iran. In this study, changes in precipitation over the last four decades in 33 synoptic stations with proper spatial distribution were studied. For temporal analysis of precipitation data , firstly their preliminary nature from the view of the uniformity, adequacy and stochastic were statistically analyzed And the average precipitation was calculated by Thiessen polygons and Isohyetal in different ways of Kriging interpolation, inverse distance and natural neighborhood, and using Leuven statistics, the heterogeneity of variances were compared in different decades . Based on the results obtained, the average rainfall in Iran over the past four decades was estimated 421 mm in Thiessen polygons method, 232 mm in Kriging method, IDW 715 mm and Natural Neighbor Interpolation 715.5 mm .The results of the study of heterogeneity of variance in four decades showed that the variances are homogeneous and does not show a significant difference.Accordingly, it is proposed that the nominated method for estimating precipitation on the surface to be selected based on the considered objective and accuracy.