پديد آورندگان :
شيراني، زهرا دانشگاه هنر - دانشكده معماري و شهرسازي , پرتوي، پروين دانشگاه هنر - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه شهرسازي , بهزادفر، مصطفي دانشگاه هنر - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه شهرسازي
كليدواژه :
بازار قيصريه اصفهان , بازارهاي سنتي , تاب‌آوري فضايي , تاب‌آوري
چكيده فارسي :
تاب‌آوري در شهرسازي مفهوم نوظهوري است كه در سطح جهاني از اوايل دهه 1990 ميلادي مورد توجه قرار گرفته است. اين مفهوم در ابتدا داراي ديدگاهي صرفاً اكولوژيكي بود، ليكن در طي زمان گام‌به‌گام توسعه يافت و به ابعاد و مسايل ديگرِ مرتبط با جوامع شهري، چون اجتماعي، اقتصادي و ... نيز توجه شد. يكي از ابعاد پراهميت تاب‌آوري، بُعدِ فضايي است كه به ادامة حيات فضاهاي شهري با حفظ هويتشان در طي تغييرات مختلف مي‌پردازد. در بررسي تاريخي فضاهاي شهري، ميزان متفاوت حيات آنها و به‌عبارت‌ديگر تفاوت در ميزان تاب‌آوري‌اشان مورد توجه است. ازاين‌رو مي‌توان اين سؤال را مطرح كرد كه چه عواملي در تاب‌آوري يك فضاي شهري اثرگذار است؟ ازطرفي يكي از انواع فضاهاي شهري كه عليرغم تغييرات و بحران‌هاي مختلف محيطي در طي تاريخ به‌نحو مطلوبي به حيات خويش ادامه داده‌اند، بازارهاي سنتي هستند. لذا اين سؤال نيز پيش مي‌آيد كه چه عواملي سبب تاب‌آوري در بازارهاي سنتي طي ادوار طولاني شده است؟ در اين راستا پژوهش حاضر با هدف پاسخ به سؤالات مطرح‌شده، به‌طورخاص در بررسي بازار قيصريه شهر اصفهان مي‌كوشد به عواملي بپردازد كه موجب تاب‌آوري اين فضاي شهري شده است. روش پژوهش، كيفي و مبتني بر بررسي موردي با استفاده از شيوه توصيفي-تحليلي و رويكرد تحليل محتواست. ابتدا با شيوة استدلال قياسي و مراجعه به منابع معتبر، دو عامل اجتماعي و كالبدي تاب‌آور به عنوان شاخص‌هاي مدل مفهومي تاب‌آوري فضايي ارايه شده و سپس با بررسي نمونه موردي تحقيق و نيز تحليل محتواي استقراييِ متن مصاحبه‌هاي انجام گرفته، درجهت تدقيق عوامل مؤثر در تداوم استفاده از نمونه موردي پژوهش، به تدوين شاخص‌هاي تاب‌آوري فضايي اثرگذار در بازار قيصريه اصفهان اقدام شده است. نتايج اجمالي اين تحقيق حاكي از اين است كه ساخت انعطاف‌پذير و مستحكم بازار همراه با حفاظت و مرمت مستمر از آن در كنار وجود كاربري‌هاي متنوع، هويت منحصر به فرد فضا، آسايش محيطي و زيبايي در فضا، امكان دسترسي به فضاها و كاربري‌هاي مختلف از اين فضا و سرانجام تعلق خاطر به مكان در بازار قيصريه اصفهان به تاب‌آوري فضايي اين فضاي شهري تاريخي انجاميده است.
چكيده لاتين :
Resilience in urbanization is a novel concept that has been globally concerned since the early 1990s. At the beginning, this concept had merely an ecological viewpoint; however, over time it has gradually been developed, and the other aspects and issues in terms of urban societies such as social, economical and so on has been considered. One of the important aspects of resiliency is spatial resiliency that is the continuing of the existence of urban spaces while preserving their identity during different variations. In the historical study of urban spaces, their different degrees of life, in other words, the difference degree in their resiliency is concerned. Therefore, this question rises that what factors influence the resiliency of an urban space? On the other hand, one of the types of urban spaces that despite its various environmental changes and crises throughout its history has desirably continued its life is the traditional bazaar. So this question is posed that what factors have led to the resiliency of traditional bazaars over a long period of time?. In this regard, the present study aiming to answer the proposed questions, especially in the case study of the Qeisariye bazaar of Isfahan, attempts to address the factors that have caused this urban space being resilient. The methodology is qualitative based on considering case study and content analysis and descriptive-analytical approach. First, by using deductive reasoning method and referring to authentic resources, two social and physical factors are introduced as indicators of the conceptual model of spatial resilience. Then, the indicators of the spatial resilience model related to the Isfahan’s Qeisariye Bazaar were extracted by examining the case study of research and content analysis of the interviews concerning the reasons for using this place in order to scrutinize the effective factors in constant use of the case study. The brief results of this research indicate that the flexible and robust construction of the bazaar, with its constant protection and restoration along with diverse uses, unique identity of space, environmental comfort and beauty in the space, access to the various spaces and uses of this space, and belonging to the place in the Qeisariye Bazaar of Isfahan has led to the spatial evolution of this historical urban space.
