عنوان مقاله :
تدوين مدل كاربردي تبيين ساختار ذهني نقشه‌هاي شناختي مردم از طريق تحليل‌هاي ريخت‌شناختي-فضايي بافت‌هاي شهري موجود نمونه موردي : بافت تاريخي شهر كرمان
عنوان به زبان ديگر :
Developing an Applied Model for Explaining the Mental Structure of Cognitive Maps of People through Spatial-Morphological Analysis of Existing Urban Textures, Case Study: Historical Texture of Kerman
پديد آورندگان :
غربا، ندا دانشگاه ازاد اسلامي واحد قزوين - گروه شهرسازي , طبيبيان، منوچهر دانشگاه تهران
كليدواژه :
بافت تاريخي , هم‌پيوندي فضايي , تحليل عيني بافت , نقشه ذهني , ساختار
چكيده فارسي :
در نظريه‌هاي شهرسازي، مزاياي زيادي براي كاربست رويكرد ساختاري ياد شده است. با اين حال، در حرفه براي تعيين ساخت اصلي از روش‌هاي ذهني-شهودي (و نه عيني) بهره گرفته شده و عمدتاًً معادل شبكه معابر اصلي و كاربري‌هاي عمومي اطراف دانسته مي‌شود. از آنجا كه ساختار مفهومي ذهني كه در آن نحوه تركيب اجزا با يكديگر به‌گونه‌اي كه يك كل ايجاد شود، دانسته شده، در اين تحقيق قصد بر آن است كه براي استخراج ساختار ذهني مردم از بافت، سازوكاري عيني تدوين شود. بر اين اساس اين تحقيق در پي پاسخ‌گويي به اين سئوال است كدام عناصر و تحليل عيني تأثير بيشتري در تبيين ساختارهاي موجود در نقشه‌هاي شناختي را دارند؟ در اين راستا نقشه‌هاي شناختي مردم از طريق ترسيم‌هاي كروكي و مصاحبه جمع‌آوري و ساختار موجود در آن در سه بعد كالبدي، عملكردي و معنايي استخراج شد. تحليل ارزش‌هاي مكاني مرتبط با شبكه معابر و كاربري زمين در سيستم اطلاعات جغرافيايي و كيفيت‌ها و روابط فضايي با استفاده از تحليل چيدمان فضايي صورت گرفت. هم‌پيوندي فضايي بين ساختارهاي ذهنيِ نقشه‌هاي شناختي از يك‌سو و تحليل‌هاي عيني معابر، كاربري‌ها و چيدمان فضايي از ديگر سو نشان داد كه تحليل«عمق محوري1» بهترين تبيين‌كننده بعد كالبدي ساختار ذهني (
Correlation = 0.72361, Sig. <0.001)، تحليل «عمق متوسط فضاي محدب2» بهترين تبيين‌كننده بعد عملكردي (Correlation = 0.66973, Sig. <0.001) و تحليل «هم‌پيوندي3 فضاي محدب» بهترين تبيين‌كننده بعد معنايي (Correlation = 0.44744, Sig. <0.001) است. بر اين اساس نتيجه‌گيري مي‌شود كه براي تبيين ساختار نقشه‌هاي شناختي مردم مي‌توان از تحليل‌هاي عيني بافت‌هاي شهري موجود استفاده كرد. برخلاف تئوري‌هاي موجود، اين مقاله نشان داد كه الگوي قطعه‌بندي و كاربري زمين نمي‌توانند به صورت معني‌داري ساختار نقشه‌هاي شناختي را تبيين كنند؛ در حالي‌كه تحليل‌هاي فضايي از بالاترين ميزان تبيين ساختار نقشه‌هاي شناختي برخوردارند. شبكه معابر اصلي نيز در انطباق با تئوري موجود، همچنان تبيين‌كننده مناسبي براي هر سه بعد ساختار ذهنيِ نقشه‌هاي شناختي است.
چكيده لاتين :
Theories of urban development have mentioned many advantages for using a structural approach. However, intuitive (and not objective) methods have been used to determine the main structure, which is essentially considered equivalent to the main passage network and public utilities. Since the mental conceptual structure is considered in a way that its components are combined to gether as a whole, the present study aims to develop an objective mechanism for extracting the mental structure of people about texture. Accordingly, this research seeks to answer the question that which elements and objective analysis have a greater impact on the explanation of the existing structures in the cognitive maps. In this regard, cognitive maps of people were collected through drawings and interviews, and the structure was extracted in three physical, functional and semantic dimensions. The analysis of the spatial values associated with the network of passages and land use in the geographic information system as well as the spatial qualities and relationships were carried out using spatial analysis. Spatial integration between the mental structures of cognitive maps, on the one hand, and the objective analysis of passages, land uses and spatial layout, on the other hand,showed that "axial depth" analysis explains the physical dimension of mental structure (Correlation = 0.72361, Sig. <0.001), "mean depth of convex space" analysis explains the functional dimension (Correlation = 0.66973, Sig. <0.001) and "Convex Space Integration1" analysis explains the semantic dimension (Correlation = 0.44744, Sig. <0.001). Accordingly, it is concluded that objective analyses of the existing urban textures can be used to explore people’s cognitive maps. Contrary to existing theories, this paper showed that the segmentation and land use models could not significantly explain the structure of cognitive maps while spatial analysis has the highest degree of explanation of the structure of cognitive maps. The main network of passages, in accordance with the existing theory, is still an appropriate explanation for all three dimensions of mental structures of the cognitive maps.
