تحليلي بر پراكنش جمعيت در نظام شبكه شهري استان يزد طي سالهاي 1335 تا 1390

عدم تعادل هاي منطقه اي در فضاي ملي لزوم مطالعه و بررسي در شبكه و نظام سلسله مراتب شهري را لازم و ضروري ساخته تا بتوان از اين طريق به الگوي پراكنش جمعيت شهرنشين و بالاخره تعادل و عدم تعادل ها در نظام سلسله مراتب شهري هر منطقه اي پي برد و سپس با بررسي و شناخت و وضعيت موجود به ارايه راهكارهايي پرداخت. از اهداف اصلي اين پژوهش بررسي وضعيت شبكه شهري و پديده نخست شهري استان يزد مي باشد. مقاله حاضر با استفاده از مدل هاي مرتبه ـ اندازه زيپف، مرتبه ـ اندازه تعديل يافته، شاخص نخست شهري و تمركز شهري به تحليل نظام شبكه شهري استان يزد در طي سال هاي 35 تا 90 پرداخته است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه اين استان از يك سو با افزايش تعداد شهرها و جمعيت شهرنشين روبرو بوده است و از سوي ديگر از سال 1335 به اين طرف از نظم سلسله مراتبي شهرهاي استان كاسته شده و عدم تعادل در توزيع و پراكنش فضايي آن ها خود را بيشتر آشكار مي سازد. عدم تعادل در توزيع منطقي جمعيت شهري در استان يزد معلول سيستم تمركز گرايي در اين گستره جغرافيايي است. به طوري كه، شاخص نخست شهري كماكان در استان وجود دارد. علاوه بر اين، توزيع نظام شهري استان در سال 1335 با روند تمركز بيش از حد و يا نخست شهري بيشتر همراه بوده و از سال 1335 به بعد و تا 1365 به تدريج از تمركز آن كاسته شده و به سمت توزيع مناسب تري در حال حركت بوده است و از سال 65 تا 1390 شاخص نخست شهري افزايش پيدا كرده است. واژه هاي كليدي: شبكه شهري، مرتبه ـ اندازه، نخست شهري، جمعيت، استان يزد.