تأثير ساليسيليك اسيد و متيل‌جاسمونات بر ويژگي‌هاي آنتي‌اكسيداني و صفات فيزيولوژيكي ماميران كبير (Chelidonium majus L.) تحت تنش شوري

The effect of salicylic acid and methyl-jasmonate on antioxidant properties and physiological traits of greater celandine (Chelidonium majus L.) under salinity stress

      در این پژوهش اثرات سالیسیلیك اسید و متیل‌جاسمونات به‌عنوان دو القاءكننده بر فعالیت‌های آنتی‌اكسیدانی، رنگریزه‌های فتوسنتزیو فلاونوئید تحت تنش شوری در گیاه مامیران كبیر (Chelidonium majus L.) مطالعه شد. این آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با چهار تكرار در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در سال 1395 اجرا گردید. سه فاكتور مورد مطالعه شامل هورمون در سه سطح بدون هورمون (آب مقطر)، متیل‌جاسمونات 100 میكرومولار و اسید سالیسیلیك 2 میلی‌مولار، شوری در دو سطح عدم شوری (آب شهری با هدایت الكتریكی 0.62 دسی‌زیمنس بر متر) و شوری با استفاده از 30 میلی‌مولار NaCl (3.36 دسی‌زیمنس بر متر) و فاكتور اندام گیاهی در سه سطح برگ، ساقه و ریشه بودند. الیسیتورها به‌صورت محلول‌پاشی و مخلوط با آبیاری به گیاهان اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد كه اثرات اصلی شوری، الیسیتور، بافت و اثرات متقابل بین آنها برای بیشتر صفات معنی‌دار بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین الیسیتورها نشان داد كه متیل‌جاسمونات سبب افزایش كاروتنوئید، فلاونوئید و آنتوسیانین گردید. هر دو تیمار سالیسیلیك اسید و متیل‌جاسمونات باعث كاهش میزان و فعالیت آنزیم‌های كاتالاز، سوپراكسید دیسموتاز و گایاكول پراكسیداز تحت تنش شوری شدند. در مقایسه میانگین اثرات متقابل سه جانبه، شوری+ سالیسیلیك اسید+ برگ بهترین تركیب فاكتورها برای محتوای كلروفیل و كاروتنوئید (به‌ترتیب 68/1 و 54/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) بود. همچنین بیشترین میزان آنتوسیانین (OD.gr-1 FW 5.7) در تركیب عدم شوری+ متیل‌جاسمونات+ برگ و بیشترین میزان فلاونوئید در تركیب‌های فاكتوری شوری+ عدم هورمون (OD.gr-1 FW3.42)، عدم شوری+ سالیسیلیك اسید (OD.gr-1 FW3.27) و شوری+ متیل‌جاسمونات (OD.gr-1 FW3.2) در بافت برگ مشاهده شد. میزان پروتئین كل بر خلاف كاهش در تنش شوری+ بدون هورمون (43.35 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، در تیمارهای تنش شوری+ سالیسیلیك اسید و تنش شوری+ متیل‌جاسمونات (به‌ترتیب 72/56 و 27/53 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) افزایش یافت. در جمع‌بندی كلی مشخص شد كه با اعمال دو تیمار هورمونی مذكور تحت تنش شوری، مامیران نیاز كمتری به افزایش سیستم دفاعی آنتی‌اكسیدان داشته و قابلیت لازم را برای بهبود عملكرد زیست‌توده و نیز برخی از متابولیت‌های ثانویه خواهد داشت.

In this study, the effects of salicylic acid and methyl jasmonate as two inducers were studied on antioxidant activity, photosynthetic pigments and flavonoids under salinity stress in Chelidonium majus L. This experiment was conducted as a factorial in a completely randomized design with four replications at Imam Khomeini International University during 2017. The elicitors were treated as foliar and mixed with irrigation. The factors studied included elicitors at three levels (distilled water as control, 2 mM salicylic acid, and 100 µM methyl jasmonate), salinity stress at two levels, urban water as control (EC=0.62 ds/m), salinity at 30 mM NaCl (EC=3.36 ds/m), and plant organs at three levels (leaf, root, stem). The analysis of variance showed that the main effects of salinity, elicitors, organs and their interactions were significant for most of the traits. The results of mean comparison for elicitors showed that methyl jasmonate increased carotenoid, flavonoids and anthocyanin. Both salicylic acid and methyl-jasmonate treatments reduced the amount and activity of catalase, superoxide dismutase and guaiacol peroxidase enzymes under salinity stress. In mean comparison of the triple interaction effects, salinity+salicylic acid+leaf was the best combination of factors for chlorophyll (1.68 mg.g-1 FW) and carotenoid (0.54 mg.g-1 FW) contents. Also, the maximum content for anthocyanin (5.7 OD.gr-1 FW) was observed in non-salinity+methyl jasmonate+leaf and for flavonoids in salinity+non-hormone (3.42 OD.gr-1 FW), non-salinity+salicylic acid (3.27 OD.gr-1 FW) and salinity+methyl jasmonate (3.2 OD.gr-1 FW) in leaf, respectively. The amount of total protein increased in salinity+salicylic acid (56.72 mg.g-1 FW) and salinity+methyl jasmonate (53.27 mg.g-1 FW) in contrast to reduction in salinity+non-hormone (43.35 mg.g-1 FW). In conclusion, by applying the two mentioned elicitors, greater celandine does not need to increase the antioxidant defense system and will potentially improve the yield of biomass and some secondary metabolites under salinity stress.