تأثير ازتوباكتر بر شاخص‌هاي رشدي، عملكرد و ميزان اسانس دو توده محلي زيره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرايط شوري

Effect of azetobacter on growth indices, yield and essence content of two cumin (Cuminum cyminum L.) landraces under salinity conditions

به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباكتر بر شاخص‌های رشدی، عملكرد دانه و میزان اسانس دو توده محلی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاكتوریل در قالب بلوك‌های كامل تصادفی و در سه تكرار در سال 1394 در دانشگاه كاشان به‌صورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو توده محلی زیره سبز اردستان و مشهد اردهال، چهار سطح شوری (صفر، 100، 150 و 200 میلی‌مولار كلرید سدیم) و دو سطح باكتری ازتوباكتر (تلقیح و عدم تلقیح بذر) بودند. نتایج نشان داد كه شوری و تلقیح بذر با باكتری تأثیر بسیار معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ارتفاع ساقه‌چه داشت. افزایش غلظت كلرید سدیم تا سطح 200 میلی‌مولار منجر به كاهش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، ارتفاع ساقه‌چه، عملكرد دانه و عملكرد اسانس شد. همچنین نتایج نشان داد در هر دو توده و در تمام سطوح شوری، تلقیح با باكتری در مقایسه با شاهد، منجر به افزایش معنی‌دار كلروفیل a، كلروفیل b، میزان آنزیم‌های كاتالاز، آسكوربات پراكسیداز، عملكرد دانه و عملكرد اسانس گردید. توده محلی اردستان كلروفیل a و b، آنزیم‌های كاتالاز و آسكوربات پراكسیداز درصد اسانس بیشتری در مقایسه با توده محلی مشهد اردهال داشت و شرایط شوری را بهتر تحمل نمود. در شرایط شوری تلقیح بذرها با باكتری ازتوباكتر به‌دلیل تأثیرات مثبت، توانست اثرات منفی تنش را كاهش داده و سرعت جوانه‌زنی، عملكرد دانه و عملكرد اسانس را نسبت به نمونه‌های شاهد بهبود ببخشد. بنابراین می‌توان در شرایط مشابه با این آزمایش، توده محلی اردستان را كشت نموده و برای كاهش اثرات شوری از تلقیح بذر با ازتوباكتر استفاده و عملكرد دانه و اسانس بالاتری بدست آورد.

In order to investigate the effects of Azotobacter on growth indices, yield and essential oil content of two cumin (Cuminum cyminum L.) landraces under salinity conditions, an experiment was carried out in a factorial design arranged as randomized complete block design with three replications in 2015 at the Kashan University. The treatments included two cumin landraces (Ardestān and Mashhad Ardehal), four salinity levels (control, 100, 150 and 200 mili molar Nacl) and two levels of azotobacter (control and seed inoculation). Results showed that salinity and inoculation with bacteria had a very significant effect on germination rate and percentage, radicle length and plumule height. Increased concentrations up to 200 Mm sodium chloride resulted in a significant reduction in germination percentage and germination rate, radicle length, plumule height, grain yield and essential oil yield. According to the results, in both landraces and at all salinity levels, inoculation with bacteria, resulted in a significant increase in chlorophyll a, b, catalase, ascorbate peroxidase, grain yield and essential oil yield compared to the control. The Ardestān landrace had the highest chlorophyll a and b, catalase, ascorbate peroxidase and essential oil content and tolerated salinity better compared to the Ardehal Mashhad landrace. In salinity conditions, inoculation of seeds with Azotobacter could reduce the negative effects of stress and improve the germination rate, seed yield and essential oil yield. The results of this experiment indicated that Ardestān landrace could be cultivated and used to reduce the effects of salinity due to the inoculation with Azotobacter, and higher grain yield and essential oil yield could be obtained under conditions similar to this experiment.