جامعيّت دين و روش استنباطي علوم ديني؛ بررسي يك نقد

دكتر خسرو باقري، ارايهدهنده نظريّه تاسيسي علم ديني، در مرحله سلبي تبيين نظريّه خود، ديگر نظريّههاي علم ديني را نقد ميكند. از اين ميان، او بر آن است كه نظريّههاي استنباطي علم ديني، كه گزارههاي علمي را با رجوع به متون ديني به دست ميآورند، بر نظريّه جامعيّت متون ديني مبتنياند. لذا با نقد نظريّه جامعيّت دين، نتيجه ميگيرد كه نظريّههاي استنباطي گونههاي ناموجّه علم دينياند. اين مقاله ادّعاي وي را در مورد ابتناي نظريّههاي استنباطي بر نظريّه جامعيّت بررسي ميكند. در اين مقاله نخست، با ارايه مثالهاي نقض، نشان داده شده كه چنين ابتنايي در كار نيست؛ دوم، اثبات شده است كه بر اساس مباني تفسيري و علم شناختي باقري، نميتوان به ردّ نظريّههاي استنباطي پرداخت؛ زيرا نظريّه گزيدهگويي و نيز نظريّه علمشناختي او به گونهاي است كه اگر آن را مقتضي نادرستي رجوع به متون ديني براي اخذ گزارههاي علمي محسوب كنيم، اخذ گزارههاي متافيزيكي از متون ديني نيز نادرست خواهد بود