عنوان مقاله :
تبيين سازه «حزم» (آينده‌نگري) بر اساس انديشه اسلامي
عنوان فرعي :
The Concept of "Hazm" (Prudence) from the Point of View of Islam and Psychology
پديد آورنده :
خاكبازان نويد
پديد آورندگان :
رفيعي‌هنر حميد نويسنده دكتري روان‌شناسي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره
سازمان :
كارشناس ارشد روان‌شناسي عمومي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره
كليدواژه :
حزم , روشن‌بيني , سير زماني , غايت‌نگري , كياست , hazm , Prognosis , Prudence , Timeline , پيش آگاهي , آينده‌نگري , Sagacity , providence , clairvoyance , virtue , فضيلت
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر با هدف بررسي مفهوم «حزم» (آينده‌نگري) در روان‌شناسي و منابع اسلامي و تعيين مولفه‌ها و مقوله‌هاي اين سازه انجام شده است. يافته‌هاي روان‌شناختي از طريق بررسي و تبيين منابع روان‌شناسي به صورت «كتابخانه‌اي» جمع‌آوري و تحليل شد. مولفه‌ها و مقوله‌هاي «حزم» نيز به روش «توصيفي- تحليلي» بر اساس رتبه‌بندي كتب روايي با استفاده از رتبه «الف» و «ب» استخراج و تبيين گرديد. يافته‌هاي اين بررسي نشان مي‌دهد كه مفهوم جامع سازه «حزم» عبارت است از: مهارت شناختي(كياست) كه فرد با استفاده از ظرفيت‌هاي گذشته و حال به پيامدهاي آينده رويدادها توجه نموده(سير زماني) و در زمان حال آگاهانه به اقدامات منطقي(اقدام آگاهانه) روي مي‌آورد.
همچنين سازه مذكور مشتمل بر سه مولفه اصلي «كياست»، «سير زماني» و «اقدام آگاهانه» و 10 مقوله با عنوان خرده مولفه‌هاست. يافته‌هاي مذكور قابليت بهره‌برداري به منظور طراحي بسته‌هاي اموزشي و تربيتي را دارد.
چكيده لاتين :
The purpose of this study is to investigate the concept of "hazm" (prudence) in psychology and Islamic sources, and to determine the components and categories of this construct. The psychological findings were collected and analyzed by exploring and explaining psychology sources. The components and categories of "hazm" were also extracted and explained by using a descriptive-analytic method based on grades "A" and "B" in the ranking of narrative books. The findings of this study show that the comprehensive concept of "hazm” means: the cognitive skill through which future consequences of events are considered in the course of past, present and future and consequently, more prudence and rationality is shown and more caution is used one’s actions in the present time. Moreover, this concept includes three main elements of “sagacity”, "Timeline" and "Conscious Action" and ten categories including sub-components. The findings can be exploited for designing educational packages.
