عدم قطعيت در فراداستان «شب ممكن»

"Uncertainty in the Metafiction of “Night of Possible

مطرح شدن اصل عدم قطعيتِ هايزنبرگ در فيزيك، جهان بيني انسان را به هستي و حتي خود انسان تغيير داد. به تبع آن، «واقعيت» بازتعريف شد و «زبان» به عنوان واسطه و برسازنده واقعيت، به جايگاه ويژه اي دست يافت. بازتاب اين انديشه در ادبيات، موجد نوع (ژانر) جديدي در ادبيات داستاني است كه خودآگاهانه توجه مخاطب را به وضع ساختگي اش جلب مي كند تا از اين راه پرسش هايي را درباره رابطه داستان و واقعيت مطرح سازد. اين داستان ها «فراداستان» نام دارند و علاوه بر تاثير ماهوي اي كه از اصل عدم قطعيت گرفته اند، در بهره گيري از تكنيك هاي داستاني نيز بازتابگر اين اصل اند. اتصال كوتاه، تناقض، جايگشت، زياده روي، عدم تناهي، ساختار تودرتو، تعدد راوي، راوي غيرقابل اعتماد، پيوند دوگانه، غياب، فرجام چندگانه و نامعين، تكنيك هاي داستاني اي هستند كه از اصل عدم قطعيت تاثير گرفته اند. شب ممكن رماني فراداستاني از محمدحسن شهسواري است كه به خوبي توانسته از تمهيدات پسامدرنيستي براي ايجاد عدم قطعيت در داستان بهره جويد. در اين نوشتار، جلوه هاي عدم قطعيت در رمان شب ممكن بررسي شده و از اين رهگذر، شيوه هاي متفاوت ايجاد عدم قطعيت در فراداستان معرفي شده است

Introduction of Heisenberg's uncertainty principle in Physics changed the human worldview about existence and about himself. “Reality” was consequently redefined and “language” achieved a particular place as a mediator and constructor of reality. The reflection of this thought in literature creates a new genre in fictional literature that consciously attracts the attention of audience to its fictitious situation in order to bring questions up about the relation between story and reality. These stories are called “metafiction” that reflect the use of fictional techniques besides being influenced by the principle of uncertainty. Shortcuts، contradictions، permutations، excessiveness، being infinite، nesting structure، multiplicity of narrators، unreliable narrators، double bonding، absenteeism، multiple and indeterminate endings are all fictional techniques have affected by the principle of uncertainty. “Night of Possible” (Shab-e-momken) is a metafictional novel by Mohammad Hassan Shahsavari that has successfully benefited postmodernist arrangements to create uncertainty in the story. In present paper، the effects of uncertainty have been studied in the novel “Night of Possible” and the different ways of creating uncertainty in metafiction have been introduced.