پديد آورندگان :
توكل افشاری رضا نويسنده استادیار، دانشكده علوم زراعی و دامی، دانشگاه تهران Tavakol Afshari R. , مجنون حسینی ناصر نويسنده استادیار، دانشكده علوم زراعی و دامی، دانشگاه تهران Majnoon Hosseini N. , نقدی بادی حسنعلی نويسنده مربی، پژوهشكده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی تهران Naghdi Badi H.A.
كليدواژه :
جذب , شوري , مقاومت , گاوزبان , موسيلاژ
چكيده فارسي :
با توجه به اهمیت دارویی گیاه گاوزبان و فراوانی منابع آب و خاك شور در كشور، این تحقیق طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین حدود مقاومت به شوری و شناسایی مكانیزم آن اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح شاهد، 4، 8، و12 دسی‌زیمنس بر متر بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل صفات كمی (درصد سبز شدن، وزن خشك ریشه، گل‌آذین و ساقه- برگ، ارتفاع، نسبت وزن اندام هوایی به ریشه، تعداد گل و تعداد برگ در هر بوته) و صفات كیفی (درصد موسیلاژ، خاكستر كل، سدیم، كلر، پتاسیم، كلسیم و منیزیم) در مرحله گلدهی كامل گیاه بود. نتایج نشان داد شوری، كاهش معنی‌داری در درصد سبز شدن بذرها، ارتفاع و تعداد گل ایجاد كرده و بر وزن خشك ریشه، ساقه- برگ و گل‌آذین، نسبت وزن خشك ریشه به اندام هوایی و تعداد برگ تأثیر معنی‌داری ندارد. همچنین نتایج نشان داد شوری، كاهش معنی‌داری در میزان موسیلاژ، پتاسیم و كلسیم موجود در بافت گیاهی گیاه گاوزبان ایجاد كرده و سبب افزایش معنی‌داری در میزان سدیم، كلر و خاكستر كل بافت گیاهی گاوزبان می‌شود. آزمایش دوم به منظور بررسی میزان جذب املاح از خاك توسط گیاه گاوزبان انجام گرفت و تیمارهای آزمایش شامل زمان نمونه‌برداری از خاك (قبل و بعد از كشت گیاه) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل مقادیر یونهای سدیم، كلر، پتاسیم، كلسیم و منیزیم در خاك قبل و بعد از كشت گیاه گاوزبان بود. نتایج حاكی از كاهش معنی‌داری در میزان سدیم، كلر، پتاسیم، كلسیم و منیزیم موجود درخاك بعد از كشت گیاه گاوزبان می‌باشد. با توجه به عدم تأثیر شوری بر وزن خشك و سایر پارامترهای گیاه و با توجه به محتوای بالای سدیم، كلر و خاكستر كل در بافت گیاهی و همچنین كاهش محتوای یونهای سدیم، كلر، پتاسیم، كلسیم و منیزیم در خاك، می‌توان گفت گاوزبان گیاهی مقاوم به شوری بوده كه قادر به جذب این یونها از خاك می‌باشد و می‌توان از این گیاه برای خارج ساختن این یونها از خاك و اصلاح خاكهای شور و قلیا استفاده كرد.
چكيده لاتين :
This study has been conducted in two experiments in order to evaluate salinity tolerance and absorption of salt by Borage (Borago officinalis L.).In first experiment, the effect of salinity on qualitative and quantitative yield of Borage was studied. The treatments were water salinity (Control, 4, 8 and 12 dS/m²).The measured parameters were: quantitative yields (percentage of germination, dry and fresh weight of root, stem and florescence, Root/shoot, height and number of flower and leaf per plant) and qualitative yields (content of mucilage, total ash, Na, Cl, Mg, Ca and K in plant tissues). The results indicated that salinity increased content of Na, Cl and total ash in plant tissues. The salinity reduced height, germination percentage, number of flower and content of mucilage, Ca and K. Because of high content of mucilage in plant tissue and stability of yield under salinity conditions, it can be deduced that borage is tolerant to salinity (to 12 dS/m²). High content of Na, Cl, total ash and mucilage is related to accumulation of solutes for osmoregulation that can be used as an index for salinity tolerance in Borage. Second experiment has been conducted to study the absorption of salt by Borage. Measured parameters were Na, Cl, Mg, K and Ca content in soil at pre and post planting of borage. The results indicated that content of Na, Cl, Mg and Ca reduced in soil after planting borage. Regarding the results of this study, it can be suggested that borage can uptake salt from soil and accumulate harmful ions in its plant tissues. Therefore it can be introduced for improvement of saline and sodic soils.
