تأثير سوپر فسفات‌تريپل، تنش كم‌آبي و كود بيولوژيك Glomus hoi بر تعدادي از صفات كمي و كيفي گياه دارويي Coriandrum sativum L.

The effects of super phosphate triple, water deficit stress and Glomus hoi biological fertilizer on some quantity and quality characteristics of Coriandrum sativum L.

به منظور بررسی تأثیر سوپر فسفات‌تریپل، تنش كم‌آبی و كود بیولوژیك Glomus hoi برتعدادی از صفات كمی و كیفی گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، این تحقیق در سال 1385 انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاكتوریل در قالب بلوكهای كامل تصادفی با 4 تكرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی، شامل مقادیر صفر، 16 و 32 كیلوگرم در هكتار P2O5 (سوپر فسفات‌تریپل)، دو سطح دور آبیاری كه آبیاری بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتك تبخیر (شرایط بدون تنش) و آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر (شرایط تنش خشكی) و كاربرد و عدم كاربرد قارچ میكوریزا (Glomus hoi) بودند. نتایج آزمایش نشان داد كه اثر تنش خشكی بر عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار، عملكرد اسانس سرشاخه گلدار، عملكرد ریشه، درصد اسانس سرشاخه گلدار، طول و قطر ریشه در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. بیشترین عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار و عملكرد اسانس سرشاخه گلدار، عملكرد و قطر ریشه در شرایط بدون تنش و بیشترین درصد اسانس سرشاخه گلدار و طول ریشه در شرایط تنش بدست آمدند. همچنین اثر فسفر بر عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار، عملكرد اسانس سرشاخه گلدار، عملكرد ریشه، درصد اسانس سرشاخه گلدار و طول ریشه در سطح 1 درصد معنی‌دار و بر قطر ریشه معنی‌دار نبود. مقایسه میانگینها نشان داد كه بیشترین عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار و عملكرد اسانس سرشاخه گلدار، عملكرد ریشه و طول ریشه از كاربرد 70 كیلوگرم فسفر در هكتار و بیشترین درصد اسانس سرشاخه گلدار از كاربرد 35 كیلوگرم فسفر در هكتار بدست آمد. اثر میكوریزا بر عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار، عملكرد اسانس سرشاخه گلدار و عملكرد ریشه در سطح 1 درصد، بر طول ریشه در سطح 5 درصد و بر قطر ریشه و درصد اسانس سرشاخه گلدار معنی‌دار نبود. بیشترین عملكرد بیولوژیك، عملكرد سرشاخه گلدار، عملكرد اسانس سرشاخه گلدار، عملكرد و طول ریشه از كاربرد قارچ میكوریزا بدست آمدند. نتایج نشان داد كه قارچ میكوریزا صفات كمی و كیفی گشنیز را افزایش داد و از طرفی موجب كاهش مصرف فسفر گردید.

In order to study the effects of super phosphate triple, water deficit stress and Glomus hoi biological fertilizer on some quantity and quality characteristics of Coriander, this experiment was conducted at Iran Research Institute of Forest and Rangelands in 2006. Field experiment was carried out by a split factorial design with 4 replications. The factors which studied were 0, 16 and 32 kg ha-1 P2O5 (super phosphate triple) and two levels irrigation, irrigation after 30 mm water evaporation from evaporation pan (without stress conditions), irrigation after 60 mm water evaporation (drought stress conditions) and application and non-application of mycorrhiza (Glomus hoi). The results showed that drought stress has significant effect on biological yield, flowering shoot yield and essential oil yield of flowering shoot, root yield, root length, root diameter, essential oil percentage of flowering shoot (α=1%). Highest biological yield, flowering shoot yield, essential oil yield of flowering shoot, root yield and root diameter were achieved without stress conditions and highest essential oil percent of flowering shoot and root length were achieved under stress conditions. Also phosphorus significant effects on biological yield, flowering shoot yield, essential oil yield of flowering shoot, root yield, essential oil percentage of flowering shoot and root length (α=1%) and root diameter were not significantly affected due to phosphorus. Comparison of means showed that highest biological yield, flowering shoot yield, essential oil yield of flowering shoot, root yield and root length were determined under application of 70 kg ha-1 phosphorus and highest essential oil percentage of flowering shoot were achieved under application of 35 kg ha-1 phosphorus. Mycorrhiza significant effect on biological yield, flowering shoot yield, essential oil yield of flowering shoot, root yield (α=1%) and root length (α=5%) and root diameter and essential oil percent of flowering shoot were not significant. Highest biological yield, flowering shoot yield and essential oil yield of flowering shoot, root yield and root length were achieved under application of mycorrhiza. The result showed that quantity and quality characteristics of Coriander increased by mycorrhiza and decreased application of phosphorus.