تأثيرآزادسازي تجاري بر رشد اقتصادي كشورهاي منتخب حوزه خاورميانه (با تأكيد برمدل‌هاي رشد درون‌زا)

Impact of Trade Openness on Economic Growth in Selected Middle Eastern Countries (With emphasis on endogenous growth models) Abolghasem Mahdavi

هدف اين مقاله بررسي تأثير آزاد سازي تجاري بر رشد اقتصادي 14 كشور خاورميانه در بازه زماني 2012ـ1990 با استفاده از مدل‌هاي پانل پويا (GMM)، حداقل مربعات معمولي كاملا اصلاح شده (FMOLS) و حداقل مربعات معمولي پويا (DOLS) است. نتايج اين تحقيق بيانگر آن است كه بين آزادسازي تجاري و رشد اقتصادي رابطه مثبت و معني‌داري وجود دارد، به گونه­ اي كه آزادسازي تجاري، تاثير مثبتي بر رشد اقتصادي اين كشورها داشته است و محدوديت­هاي تجاري، رشد اقتصادي آن­ها را كند مي­نمايد. همچنين، طبق نتايج بدست آمده سرمايه، جمعيت فعال و سرمايه انساني تأثير مثبت و معني‌داري بر رشد اقتصادي كشورها (متغير وابسته) دارد. به عبارتي نقش آموزش در ارتقاي بهره‌وري نيروي انساني و تأثير آن بر رشد اقتصادي بر اساس نتايج تحقيق غير قابل انكار است. نتايج برآورد FMOLS و DOLS نيزمويد نتايج GMM بوده ­اند وتنها تفاوت مابين نتايج ناشي از شدت اثرگذاري متغيرهاي توضيحي بر متغير وابسته بوده است. از اينرو با توجه به نتايج تحقيق به سياست‌گذاران توصيه مي‌گردد زمينه‌هاي لازم را براي گسترش همكاري‌هاي اقتصادي فراهم نموده و همچنين با بهبود فرايندها و تسهيل قوانين مربوط به صادرات و واردات (سياست‌هاي بازرگاني)، امكان توسعه سطح مبادلات تجاري را فراهم آورند.

Globalization is the process of intermingling and integrating national economies with the global economy, which has been advised by policy -makers and planners in recent decades. This study investigates the trade openness effect on economic growth in 14 selected Middle Eastern countries over the period 1990 to 2012. For this purpose, Generalized Method of Moments (GMM), Full Modified –Ordinary Least Square (FMOLS) and Dynamic Ordinary Least Square (DOLS) are used. The results demonstrate that there is a significant positive relationship between trade openness and economic growth; so that trade openness has had a positive impact on the selected countries’ economic growth, and trade restrictions slow down the economic growth. According to the obtained results, investment, active population and human capital, each has a positive and significant effect on the growth (dependent variable). In other words, the role of education in improving labor productivity and its impact on economic growth based on the research results are undeniable. The results of the estimation of FMOLS and DOLS methods also confirmed the results of GMM method. The only difference between the three mentioned methods is the intensity influence of the explanatory variable on dependent variable. Hence, it is recommended that policy -makers provide the necessary grounds for expanding economic cooperation, and as well asimproving the processes and simplification the export and import laws (trade policies), provide the possibility of exchanges trade development.