بررسي تنوع عملكرد و كيفيت علوفه جمعيت هاي گونه Var. villosus Elymus hispidus در ايستگاه حسين آباد فارس

Evaluation of yield and quality traits in some Elymus hispidus Var. villosus populations under irrigated condition in Hoseinabad station, Fars province, Iran

به منظور بررسي تنوع صفات كمي و كيفي علوفه 19 جمعيت از گونه Elymushispidus، پژوهش حاضر در ايستگاه مرتعي حسين آباد شيراز و از سال 1385 به مدت سه سال در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از تاريخ ظهور سنبله، ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، نسبت برگ به ساقه، عملكرد علوفه خشك، درصد قابليت هضم، پروتئين خام، قندهاي محلول در آب، درصد ADF (ديواره سلولي منهاي همي سلولز) و خاكستر كل. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تفاوت بين جمعيت ها براي كليه صفات به جز خاكستركل معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين ها نشان داد كه جمعيت هاي T24، فريدن، قاميشلو )سقز(، اسدآبادو پاسهلكي (اقليد) به ترتيب با عملكرد 5458، 5307، 5114، 4696 و 4565 كيلوگرم در هكتار در شرايط آبي برترين جمعيت ها بودند. نتايج تجزيه همبستگي نشان داد كه بين تعداد ساقه در بوته با عملكرد علوفه و ارتفاع بوته رابطه مثبت و معني داري وجود داشت. همچنين رابطهبين قندهاي محلول با پروتئين خام و رابطه بين قابليت هضم با درصد ADF منفي و معني دار بود. نتايج حاصل از تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد كه 3 مولفه اول، 67 درصد از كل واريانس متغيرها را توجيه كردند كه در مولفه اول صفات تاريخ ظهور سنبله، ارتفاع بوته و عملكرد علوفه و در مولفه دوم صفات پروتئين خام، قندهاي محلول و نسبت برگ به ساقه داراي واريانس بيشتري بودند. با تجزيه كلاستر به روش Ward، جمعيت ها در 3 گروه متفاوت قرار گرفتند. جمعيت هاي فريدن و قاميشلو )سقز( از نظر كميت و كيفيت علوفه از ساير جمعيت ها برتر بوده و به عنوان جمعيت هاي مناسب براي علوفه كاري در مراتع نيمه استپي استان پيشنهاد شدند.

In order to study of forage yield and quality traits، 19 populations of Elymus hispidus were sown under irrigation condition using a randomized complete block design (RCBD) during 2006-2009 in Hosein Abad، Shiraz، Iran. Data were collected and analyzed for spike emergence date، dry matter (DM) yield، plant height، stem number، leaf to stem ratio (LSR)، and five quality traits as: dry matter digestibility (DMD)، water soluble carbohydrate (WSC)، crude protein (CP)، acid detergent fiber (ADF) and total ash for three years. The results showed significant difference among populations for all traits except total ash. The populations T24، Feriden، Saghez-Ghameshloo، Asadabad and Pashelki-Eghlid with average values of 5458، 5307، 5114، 4696 and 4565 kg/ha had higher annual DM yield. Results of correlation showed positive correlation between stem number with both DM yield and plant height. The correlation between CP/WSC and between DMD /ADF were negatively significant. Using principal component analysis، the first three components determined 67% of the total variation. The spike emergence date، plant height، and DM yield in the first component and CP، WSC and leaf to stem ratio in the second components were the important traits. The 19 genotypes were grouped into three clusters based on Ward cluster analysis method. In terms of forage quantity and quality، Feriden and Ghameshloo (Saghez) populations had higher values as compared with other populations; therefore، these two accessions are recommended for semi-steppe rangelands of Fars province.