واكاوي رويكردهاي فقهي به اعتبار جنسيت در شهادت

Juridical Approaches Analysis based on Gender in Testimony

اعتبار شهادت زن در فقه اسلامي از ديرباز تاكنون همواره عرصه ي مباحث متعددي در اين حوزه بوده است. با اين حال قدمت موضوع، مانع از تازگي پرداختن به انتقادات مطرح در اين قلمرو و واكاوي نگرش هاي مختلف پيرامون اين موضوع، با هدف نزديك ترشدن به نظر شارع نخواهد بود. در اين زمينه دو رويكرد قابل طرح است. نخست؛ رويكرد جنسيت محور كه با استناد به برخي دلايل نقلي و عقلي، معتقد به تنصيف ارزش شهادت زن مي باشد. در مقابل، رويكرد دوم، در بستري تاريخ مند، از طريق بازتفسير مواضع اتخاذ شده در رويكرد سنتي و واكاوي دلايل استنادي آن، به تعديل نگرش هايي مي پردازد كه مي تواند منشا سوءفهم هاي احتمالي شود و با توجه به اقتضائات زماني و مكاني و نوانديشي هاي فقهي ـ حقوقي امكان گذر از رويكرد سنتي را فراهم كرده و زمينه ساز اتخاذ رويكردي نو در زمينه موضوع شهادت زن مي شود. رويكرد اخير، با اعتباربخشي به شهادت زن آن را به عنوان موضوعي خرد در جريان پويايي فقه اسلامي مي داند كه خاصيت همگامي با تحولات زماني و مكاني را در خود مي بيند.

The credibility of women’s testimony in Islamic jurisprudence has been controversial. Although it is not a new subject and it has been proposed for a long time but this cannot avoid us not to address the new comments on this issue and not to consider different attitudes toward it in order to understand legislator’s opinion better. Two approaches can be proposed in this field. First، gender-based approach which treats a woman’s testimony as half of a man’s based on rational and narrative reasons. On the other hand، the second approach، in the historical context، attempts to adjust the attitudes which can be the cause of misunderstandings، through reinterpretation of situations in traditional approach and the analysis of citation reasons and provide the possibility to bypass the traditional approach based on time and space requirements and juridical-legal modernity in order to pave the way for a modern approach towards women’s testimony. The latter approach through accreditation to women’s testimony، assumes women’s testimony as a small issue in dynamism of Islamic jurisprudence، so that it can keep pace with time and space changes.