استعاره مفهومي؛ الگوي ادراكي تجربه عرفاني سهروردي در «عقل سرخ»

A Study of the Relation between Mystical Experience and Metaphorical Language in Suhravardi’s “Aghl-e- Sorkh”

نظريه معاصر مدعي است نظام ادراكي انسان اساساً استعاري است و استعاره به شكل ناخودآگاه و غيراختياري، در زندگي روزمره انسان به كرات به كار مي رود. اين ديدگاه را نخستين بار در سال 1980 جورج ليكاف و مارك جانسون با انتشار كتاب استعاره هايي كه با آنها زندگي مي كنيم مطرح كردند. نگرش استعاري سهروردي در روايت هاي شهودي خويش عنصر بلاغي مسلط بر سبك شخصي اوست. بر اين اساس در اين مقاله ابتدا به دستگاه فكري و نظام معرفتي «حكمت اشراق» پرداخته شده است. همچنين تجربه عرفاني سهروردي در رساله «عقل سرخ» كه در قالب زبان استعاري ظهور يافته، طبق نظريه استعاره مفهومي بررسي شده است. درنتيجه با تبيين مفهوم «تجربه عرفاني» و تحليل زبان استعاري، نظام استعاره پردازي شيخ اشراق حول دو كلان استعاره «تن قفس است» و «روح پرنده است» و استعاره هاي وابسته به آن قابل شناسايي است. همچنين نشان داده مي شود كه زبان استعاري سهروردي در رساله «عقل سرخ» كوشش خلاقانه اي است براي تجسم بخشيدن به عالم مثال كه از ابداعات اصلي اوست.

The new outlook on metaphor opposes the traditional outlook. The new idea of the outlook rejects the idea that metaphors have an absolutely linguistic and literary nature. This outlook introduced by Lakoff and Johnson in their work called "Metaphors". Liveby (1980) believes that people make use of metaphors in their daily lives. Metaphorical attitude of Suhravardi makes allegory a dominant rhetorical element in his style. To show his theosophical world, Suhravardi mostly used metaphoric concepts. In this paper, by referring to the ontological system of Suhravardi which is known under the name of “Hikmat-I Ishragh”; the relation between mystical experience and metaphorical language in Suhravardi’s "Aghl-e- Sorkh" is examined. The theory of conceptual metaphor is being used as theoretical frame work. In conclusion by recognizing the function of “"God is light” and “Spirit is bird” as macro metaphors it is possible to analyze the metaphorical system and cornerstone of thoughts of Suhravardi. Metaphorical mapping makes appropriate categories for Suhravardi 's abstract analysis and shows intratextual coherence of "Aghl-e- Sorkh" with primary mapping.