كليدواژه :
كاركردهاي اجتماعي - فرهنگي , وقف , پايگاه هاي تشيع , خراسان جنوبي
چكيده فارسي :
وقف با كاركردهاي متنوع خود و جايگاه ويژه اش در فرهنگ تشيع از جنبه هاي مختلف جامعه شناختي، اقتصادي، تاريخي، كالبدي، فرهنگي، سياسي و غيره مي تواند مورد بررسي قرار گيرد. موقوفات در تأسيس و تداوم حيات نهادها و مراكز ديني، مذهبي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي عام المنفعه تأثير فراواني داشته و منشأ اثرات فراوان بوده اند. در اين پژوهش كه به كمك شيوه اسنادي و با رويكردي تاريخي تهيه شده، سعي بر اين بوده تا تأثيرات اجتماعي - فرهنگي وقف در دو بخش اثرات مستقيم و غيرمستقيم مورد كنكاش قرار گيرد. نتايچ بازخواني اوليه اسناد مربوطه، بيانگر تنوع كاركردي نهاد وقف و مصارف موقوفات در فرهنگ تشيع به طور عام و در محدوده مورد مطالعاتي، به طور خاص است و اين ويژگي، نهاد وقف را در مذهب تشيع نسبت به وقف و موقوفات در ساير مذاهب، متمايز و ممتاز مي سازد. پشتوانه مالي موقوفات ضمن تأثيرات مستقيم در حوزه هاي متعدد ازجمله در حوزه بيان و نشر معارف دين اسلام و مذهب تشيع، به انسجام اجتماعي، افزايش امنيت اجتماعي و همدلي و همگرايي بيشتر در بين مردم، به خصوص در جامعه تشيع منطقه شرق ايران به عنوان يك منطقه مرزي، كمك مؤثري نموده است. نهاد وقف هم چنين با تحكيم، تثبيت و تقويت پايگاه هاي تشيع ازجمله مساجد، حسينيه ها، مراسم مذهبي از قبيل عزاداري و تأسيس و اداره مدارس علوم ديني در خاور ايران به افزايش قلمرو مؤثر ملي در دوره حكومت هاي شيعي و حفظ و تقويت قلمروهاي ژئوپليتيكي و ايدئولوژيكي تشيع انجاميده است.
چكيده لاتين :
Waqf with its various functions and its special position in the Shi›ite culture can be investigated from various aspects of sociological, economic, historical, physical, cultural, political, and so on. Waqf has been very influential in the establishment and continuity of institutions and religious, religious, cultural, economic, and social centers of the welfare community and has been the source of many influences. In this research, in a documentary and historical approach, it has been tried to investigate the effects of social and cultural Waqf in two parts of direct and indirect effects. The initial readings of the relevant documents indicate the functional diversity of the waqf institution and the expenditures of the endowments in the Shi›i culture, and in particular in the field of study. This feature distinguishes the waqf entity in the Shi›a religion in relation to waqf and endowments in other religions. The financial backing of the endowments, while having direct effects on issues such as the dissemination of the teachings of the religion of Islam and the Shiite religion, contributes significantly to social cohesion, increased social security and empathy and convergence among the people, especially in the Shia community of the eastern region as A borderland. Waqf also consolidates, consolidates and strengthens Shiite bases including mosques, Husayniyahs, religious ceremonies such as mourning and the establishment and administration of religious scholar schools in the east of Iran to increase the effective national territory during Shi›a rule and to preserve and strengthen geopolitical territories and the ideology of Shiism.
