مفسري نامدار از خطه طوس (گذري بر احوالات ميرزا محمد مشهدي و نگاهي به تفسير تبيان)

َA famous interpreter from the land of Tous (Mirzam Mohammad Mashhadis Biography and his tebayans interpretation

ميرزامحمد بن محمدرضاي قمي مشهدي (م. حدود 1125ق.) صاحب تفسير معروف "كنزالدقائق و بحرالغرائب" از علماي دوره صفويه است كه آثار متعددي در زمينه هاي قرآني، فقهي و كلامي از وي به يادگار مانده است. از شاخصه هاي اصلي عصر مؤلف، نهضت فارسي نويسي و غلبه ديدگاه اخباري و پيدايش آثار و تفاسير روايي مي باشد. ميرزامحمد مشهدي نيز از يك سو تلاش نموده است همسو با اين رويكرد علمي و فرهنگي، دو تفسير روايي تبيان سليماني به فارسي و كنزالدقائق و بحرالغرائب را به عربي سامان دهد و از ديگر سو، با فاصله گرفتن از ديدگاه اخباري ها، انديشه هاي اصولي را در تفسير دخيل سازد. در اين نوشته ضمن بيان شرح حال مفسر، به معرفي تفسير تبيان سليماني و شيوه ي تفسيري وي پرداخته و آنگاه نگاهي اجمالي به نسخه هاي خطي تفسير خواهيم داشت.

Mirza Mohammad ibn Mohammad Reza Qummi Mashhadi” (Died about 1125 AH) is a scholar of the Safavid period (12th century AH) and master of famous interpretation “Kanz aldqayeq va Bahr alghrayb”. He has left numerous works in the fields of Quran, jurisprudence and theology. The main characteristic of the author’s era, is the movement of Persian language and dominance of predicative approach and occurrence of narrative interpretations and works. Mirza Mohammad Mashhadi in line with this scientific and cultural approach, produces two narrative interpretations of “Tebyan-e Soleimani” in pershian and “Kanz aldqayeq va Bahr alghrayb” in Arabic. In this paper, providing a brief biography of the interpreter, we will introduce the interpretation of “Tebyan-e Soleimani” and the commentator interpretive style. an‎d we will have an overview in the manuscripts of the commentary.