تاخير در انتشار مجله هاي علمي: مطالعه نشريات مصوب وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ايران

Publication Delay of Scholarly Journals: a Case for Journals Accredited by the Ministry of Science, Research & Technology of Iran

تاخير در انتشار پديده اي است كه مي تواند بر اشاعه اطلاعات علمي تاثير منفي داشته باشد. مقاله حاضر با هدف مطالعه وضعيت روزآمدي انتشار نشريات مصوب وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و بررسي تاثير ويژگي مجله ها بر تاخير در انتشار آن ها انجام شده است. جامعه اين پژوهش كه با رويكرد كاربردي انجام شده، از تعداد 1156 مجله علمي پژوهشي و علمي ترويجي تحت پوشش وزارت علوم تشكيل شده است. در اين راستا وضعيت انتشار تمامي اين مجله ها تا انتهاي سال 1394 بر اساس سامانه ارزيابي نشريات و همچنين با مراجعه به وب سايت مجله ها مورد بررسي قرار گرفت. يافته هاي پژوهش نشان داد كه از ميان مجلات مصوب، 581 عنوان (50/25 درصد) به صورت روزآمد و بدون تاخير منتشر مي شوند. با اين وجود نشريات علمي كشور به طور متوسط با 0/92 شماره تاخير در انتشار مواجه بوده اند. نتايج پژوهش بيانگر وجود تفاوت آماري معنادار ميان تاخير در انتشار نشريات رشته ها و گروه هاي موضوعي مختلف بود. كمترين ميزان تاخير در نشريات گروه دامپزشكي و بيشترين ميزان تاخير در نشريات گروه علوم انساني مشاهده شد. يافته ها نشان داد كه متغيرهاي رتبه مجله، برخورداري از سامانه پيوسته مديريت، زبان انتشار، نمايه سازي در پايگاه هاي استنادي و همچنين سابقه و عمر مجله ها بر ميزان تاخير در انتشار آن ها تاثيرگذار است. به عبارت ديگر مجله هاي داراي رتبه علمي پژوهشي، برخوردار از سامانه پيوسته مديريت، منتشر شده به زبان انگليسي، نمايه شده در پايگاه هاي استنادي ملي و بين المللي و مجله هاي داراي سابقه و عمر بيشتر، از ميزان تاخيي كمتري در انتشار نسبت به ساير مجله ها برخوردار بودند. نهايتا بررسي عملكرد ناشران اين مجله ها در انتشار روزآمد مجلاتشان نيز بيانگر اين است كه نشريات دانشگاه هاي خوارزمي، علامه طباطبايي و شهيد بهشتي از بيشترين ميزان تاخير در نشر برخوردار بوده اند.

Abstract: Publication delay is a negative phenomenon in scientific information dissemination. The current research studies the publication delay of scientific journals accredited by the Ministry of Science، Research & Technology of Iran. It also investigates the association between journals’ characteristics and their publication lag. This study employs the applied research method. All 1156 journals of the Ministry of Science، Research & Technology constitute the population of the study. Publication status of journals until the end of 1394 was investigated using their website as well as the Commission of Scholarly Periodicals’ website. Results of the study showed that 581 out of the 1156 studied journals (50.25%) are published without any delay. However، average publication lag of all 1156 journals is 0.92 issues. Findings revealed statistically significant differences among different majors and fields in regard to their journals’ publication delay. Accordingly، the shortest and longest delay was seen in Veterinary and Humanities journals، respectively. Results showed that characteristics like journal’s rank، using online journal management systems، language of publication، indexing in citation databases as well as journal’s lifetime were significantly related to their publication delay. In other words، those journals with scientific-research rank، those which use online journal management systems، those which publish in English، those which index in national and international citation indices and those with more lifetimes were reported to have lower publication delay. Last but not least، results showed journals of the Kharazmi University، Allameh Tabatabai University and Shahid Beheshti University had the greatest levels of publication delay.