شناسايي روابط كتابشناختي در فهرست كتابخانه ملي ايران مبتني بر الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي (اف آر بي آر) : گام نخست در بازنمون شبكه دانش انتشارات ايراني - اسلامي

Identification of Bibliographic Relationships in the National Library and Archives of Iran (NLAI) According to the Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) Model: the First Stage in Representing the Knowledge Network of Iranian-Islamic Publications

هدف پژوهش حاضر، شناسايي روابط كتابشناختي ميان پيشينه هاي فراداده اي فهرست كتابخانه ملي ايران، بر اساس الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي (اف آر بي آر)، به منظور بازنمون شبكه دانش انتشارات ايراني- اسلامي است. جهت نيل به اين هدف، از روش تحليل محتوا استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر، پيشينه هاي فراداده اي مربوط به كتاب هاي موجود در فهرست كتابخانه ملي ايران براي چهار خانواده كتابشناختي شامل قرآن، نهج البلاغه، شاهنامه و مثنوي (در مجموع 28213 پيشينه) است كه از سيستم جامع كتابخانه ملي ايران (رسا) شناسايي و استخراج شدند. روش گردآوري داده ها، شامل مشاهده ساختارمند و روش اسنادي است. ابزار گردآوري داده ها، يك سياهه وارسي، و ابزار نمايش داده هاي تحليل شده، يك ماتريس است. نتايج پژوهش نشان داد كه همه انواع روابط ارائه شده در الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي (اف آر بي آر)، به استثناي رابطه «تنظيم (موسيقي)» از گروه «روابط بين بيان هاي مختلف يك اثر»، در فهرست كتابخانه ملي ايران مشاهده شدند. از آنجا كه نوع رابطه «تنظيم (موسيقي)» تنها رابطه در سياهه وارسي است كه فقط به اشياي محتوايي موسيقي اختصاص دارد، بنابراين مي توان اين گونه استنباط نمود كه فهرست كتابخانه ملي ايران در محدوده پيشينه هاي فراداده اي مربوط به كتاب ها، پوشش كاملي از روابط كتابشناختي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي (اف آر بي آر) را ارائه نموده است. نتايج حاصل از پژوهش حاضر، مي تواند از دو جهت، هم به منظور پياده سازي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه هاي كتابشناختي (اف آر بي آر) در محيط هاي كتابخانه اي، و هم به منظور طراحي الگوي هستان شناسي فراداده اي و ايجاد دادگان فهرست كتابخانه ملي ايران مبتني بر روش داده هاي پيوندي، مورد استفاده قرار گيرد.

The aim of this study is to find out the bibliographic relationships between the metadata records in the National Library and Archives of Iran (NLAI) according to FRBR model، in order to represent the knowledge network of Iranian-Islamic publications. To achieve this objective، content analysis method was used. The study population includes metadata records for books in NLAI for four bibliographic families including The Quran، Nahj al-Balagha، Shahnameh، and Masnavi (a total of 28213 records) that were accessible through the NLAI OPAC. In this study، the data gathering methods were structured (systematic) observation and documentary method. A checklist is used for data gathering، and a matrix is used to display the analyzed data. The results of the study showed that all relationship types of the Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) model، except the “arrangement (music)” relationship from the section “Expression-to-Expression Relationships: between expressions of the same work”، were found in metadata records. Since the “arrangement (music)” relationship is used only for musical objects، it can be concluded that NLAI encompasses the entire range of the FRBR relationship types that provided for books. The results of this study can be useful to implement FRBR model in Iranian libraries، and also to design NLAI metadata ontology model and create and publish the NLAI ataset based on linked data method.