كاربرد مدل AHP و روش ميانگين گيري وزن دار ترتيبي (OWA) در مكانيابي محل دفن مواد زايد شهرستان بوكان با استفاده از ArcGIS و IDRISI

Applying AHP model and Ordered Weighted Average method in Locating Waste Disposal Site of bookan city by using Arc GIS and IDRISI

امروزه نحوه دفع، مكانيابي و مديريت صحيح محل دفن مواد زايد به عنوان يكي از معضلات زيست محيطي شهري تبديل شده است. مشكل جستجوي يك محل مناسب براي دفن پسماندهاي جامد به علت وجود عوامل و پارامتر هاي متعدد موثر در اين امر، از جمله مسائل پيچيده، پر هزينه و وقت گير به شمار مي رود. سيستم‌هاي تصميم گيري چند معياره و سيستم اطلاعات جغرافيايي تكنيكي كارآمد براي مديريت وكاربرد داده‌هاي مختلف مكاني هستند. لذا هدف اين پژوهش بكارگيري روشي مناسب براي مكان‌يابي زيست محيطي محل دفن زباله‌هاي شهري با استفاده از سيستم هاي تصميم گيري چند معياره و تكنيك هاي سيستم اطلاعات جغرافيايي است. بر اين اساس شهرستان بوكان به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. پژوهش حاضر از نوع كاربردي بوده و روش تحقيق آن توصيفي- تحليلي مي باشد. شيوه گردآوري اطلاعات در آن، اسنادي، ميداني و نرم افزاري مي باشد كه با بهره‌گيري از مدل تركيبي روش هاي فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) و ميانگين گيري وزن دار ترتيبي (OWA)و معيارهاي فاصله از آبهاي سطحي، فاصله از شهر، فاصله از مراكز جمعيتي (نقاط روستايي)، فاصله از راههاي ارتباطي، شيب و كاربري اراضي، مكان يابي بهينه براي دفن زباله‌هاي شهري صورت گرفته است. يافته ها نشان داد در حدود 360 كيلومتر مربع معادل تقريباً 9 درصد از مساحت شهرستان بوكان براي دفن پسماند، كاملاً مناسب است كه اين محدوده ها در قسمتهاي شمال و شمال شرقي شهرستان بوكان واقع شده‌اند. شايان ذكر است، نتيجه كلي پژوهش حاضر حاكي از كارايي و انعطاف پذيري الگوريتم تركيبي براي يافتن مكان بهينه جهت دفن مواد زايد شهري است.

Today the disposal, location and management of landfill waste of the city has become one of the environmental problems. Due to several influencing factors and parameters, the problem of finding a suitable location for disposal of solid waste has been considered as one of complex, costly and time consuming matters. Multi-criteria decision-making systems and geographic information systems are an effective technique for the management and application of different spatial data. The aim of this study is to use a suitable and an environment-friendly method for locating the landfill of the city by using multi-criteria decision and geographic information system techniques. Based on that, the city of Bookan was chosen as case study. This study is applicable and uses descriptive-analytic research method. The method in which data is collected, is based on documentation, field and software which by utilizing a hybrid model of Analytical Hierarchal Processes (AHP) and Ordered Weighted Average (OWA) methods, and standards based on, distance from surface waters, distance from city, distance from population centres (rural) distance from communicating roads, and the slope of the land, the optimal location for urban waste has been identified. The findings showed that about 360 square kilometres, equivalent to almost 9% of the city area is perfectly suited for landfill, these areas are located in the north and north-eastern parts of the city. It’s remarkable that the results of this study indicate the efficiency and flexibility of the hybrid algorithm for optimal space management of municipal waste disposal.