بررسي مدل هاي ذهني دانشجويان كارشناسي ارشد نسبت به موتور كاوش گوگل

Investigating Master Students’ Mental Models of Google Search Engine

وب به عنوان يكي از كانال هاي اصلي كسب اطلاعات است و موتورهاي كاوش به عنوان متداول ترين روش دستيابي به اين اطلاعات محسوب مي شوند. هدف از پژوهش حاضر تعيين سطح كمال مدل ذهني دانشجويان از موتور كاوش گوگل است. اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر نوع توصيفي - پيمايشي است. ابزارهاي مورد استفاده براي گردآوري داده ها عبارتند از: مصاحبه نيمه ساختاريافته (با استفاده از مقياس كمال مدل ذهني لي، (2007) و سوالات طراحي شده) و مشاهده مستقيم (فيلم ضبط شده از رفتار اطلاع يابي كاربر). جامعه پژوهش نيز شامل دانشجويان در حال تحصيل كارشناسي ارشد در دانشگاه فردوسي در گروه فني- مهندسي، علوم انساني/اجتماعي بودند كه از هر گروه 15 نفر (جمعاً 30 نفر) با روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. يافته هاي پژوهش نشان داد كه80 درصد دانشجويان مدل هاي ذهني ناقص و 20 درصد دانشجويان مدل هاي ذهني خوبي داشتند و البته هيچكدام از دانشجويان مدل هاي ذهني كاملي نداشتند. آگاهي بيشتر دانشجويان از مولفه اطلاعات تخصصي/عمومي؛ پايگاه هاي اطلاعاتي چندگانه؛ مطابقت دادن؛ كاوش كليدواژه اي؛ اعتبار و سنديت نتايج؛ در سطح خوبي بود. در مورد مولفه هاي محدودسازي/ بسط نتايج؛ الگوريتم رتبه بندي و مرتب سازي نتايج؛ آگاهي بيشتر دانشجويان در سطح متوسط بود و در مورد مولفه هاي اطلاعات محدود؛ صفحات/وب سايت هاي نمايه شده؛ راهنماي كاوش؛ عملگرهاي بولي؛ ساير عملگرهاي كاوش و پيشوندها؛ نشان ها و علائم نقطه گذاري؛ كاوش پيشرفته؛ تنظيمات كاوش؛ در سطح ضعيفي قرار داشت. همچنين بين سطح كمال مدل ذهني و سطح تعامل تفاوت معناداري مشاهده شد و دانشجوياني كه سطح كمال مدل ذهني كامل تري داشتند، سطح تعامل مطلوب تري از خود نشان دادند. با توجه به يافته هاي پژوهش، ضروري است مقوله مدل هاي ذهني به عنوان عامل تاثيرگذار بر رفتار اطلاع يابي كاربران در طراحي نظام هاي اطلاعاتي و نيز آموزش كاربران مورد توجه قرار گيرد. شناخت مدل هاي ذهني كاربران، خطاها و نواقص و شكاف هاي دانشي آنها از نظام اطلاعاتي را آشكار مي سازد كه با اين آسيب شناسي مي توان در رفع آن اقدام كرد و اثربخشي نظام و آموزش ها را افزايش داد.

The World Wide Web (WWW) is a major channel of getting information and web search engines are the most popular way of accessing information. This study aims to investigate master students’ mental model completeness level of Google web search engine. From the methodological perspective، this research is a practical one based on survey method. The sample population consisted of 30 master students from Ferdowsi University in engineering science، humanity/social sciences which selected purposefully and participated voluntarily. The main tools for gathering data are semi-structured interview (based on mental model completeness scale (Li، 2007) and designed questions) and direct observation. The results demonstrated that 80% of students had incomplete mental models and 20% of them had good mental models and none of them showed a complete mental model. The majority of students' perception was good in Specific/General Info، Multiple Type of Databases، Matching Process، Keyword Searching and Info Authority. The majority of students' perception was moderate in Restricting/Broadening and Ranking/Sorting. But the majority of students' perception was poor in Limited Info، Indexed Pages/Sites، Search Assistance، Boolean Operators، Search Operators & Prefixes، Punctuation & Symbols، Advanced Search and Search Setting. There was a significant difference between mental model completeness level and interactivity level. That is، the students having the better mental model، showed better interactivity level. According to the findings، it is necessary to consider mental model as a factor affecting information seeking behavior، in designing information systems and training users too. Understanding users' mental models reveal their errors، misconceptions and knowledge gaps; and by this pathology، it is possible to correct these faults and flaws and increase the effectiveness of the system and training.