حديث قبا در متون عرفاني

Qabā Hadith in Mystical Texts

از آنجا كه قرآن و احاديث نبوي دو خاستگاه اصيل معارف عرفان اسلامي هستند، اهل طريقت براي دست ­يافتن به مطالب بلند، در باطن آن‌ها غور كرده ­اند و افزون بر آن دو، با تأمل در احاديث قدسي منقول از نبي اكرم (ص) به معارف والايي دست يافته‌اند. يكي از آن احاديث، حديث قدسي قبا است. در متون عرفاني به روايت از پيامبر روايت شده است: «اوليائي تحت قبائي لايعرفهم غيري.» از آن رهگذر كه نسبت ­دادن حديث به پيامبر (ص) از اهميت حديث­ شناسانۀ والايي برخوردار است، مي‌طلبد در يكايك احاديث مروي از رسول خدا (ص) تأمل، و در صحت‌ و سقم آن‌ها كنكاش شود و صحيح از ناصحيح آن تمايز صورت گيرد. حديث قدسي قبا يكي از ده‌ها سخناني است كه با عنوان حديث قدسي در متون عرفاني جا خوش كرده است؛ درحالي‌كه اثري از آن در مصادر حديثي تشيع و تسنن يافت نمي‌شود. اين خود دستمايه‌اي براي تحقيق در صحت و عدم صحت صدور آن از زبان پيامبر (ص) شده است. با توجه به استنباط عرفا از آيه‌هاي قرآن و زايش حديث، و با توجه به اصحاب سر كه در شأنشان خبر وارد شده است، فرصت مي‌يابيم كه قائل شويم اين سخن از خبر رسول خدا نشئت يافته و سخني عارفانه است، نه حديث قدسي.

Since the Qur'an and Prophetic hadiths are two of the main origins of the teachings of Islamic mysticism, the people of creed (Tariq) have strived to delve into their deep meanings and fathomtheir sublime themes. In addition to these two, they have come to prominent insights through contemplating Qudsi hadiths or sacred narrations in which the meaning is revealed by God and the phrasing is formulated by the Prophet (pbuh). Qabā (long garment) is one of these hadiths. In mystical texts, this statement is related from the Prophet (pbuh):«اوليائي تحت قبائي لايعرفهم غيري.» (My intimate friends are under my Qa'bā. No one knows them except me). As attributing a hadith to the Prophet (pbuh) has an important traditional significance, it requires closescrutiny of each of the hadiths of the Prophet (pbuh) and their authenticity by distinguishing authentic hadiths from inaccurate ones. Qabā Qudsi (sacred) hadith is one of the dozens of narrations in mystical texts attributed to the Prophet (pbuh), while no trace of it could be found in the Sunni and Shia hadith collections. This prompted anenquiry intothe authenticity or inaccuracy of its recitation by the Prophet (pbuh). Based on the mystical inferences drawn from the verses of the Qur'an and the generation of hadith and according to the Companions of the Secret whom we have been informed of their dignity, we take this opportunity to posit that this statement is derived from the accounts of the Prophet (pbuh) and is a mystic statement, not a Qudsi hadith.