عوالم پيشين در روايات اهل بيت

در اخبار مربوط به حوادث آغازين پيدايش، گاهي به آفرينش اوليه تعدادي از عناصر پرداخته شده و گاهي به عوالم پيشين اشاره شده است. سخن در چيستي و ويژگي ها و ترتب در ميان عوالم نخستين فارغ از بررسي هاي عقلاني و استنادي به اين اخبار، امري لازم و برجاي مانده تلقي مي شود. عالم «أنوار» اولين عالمي است كه به نور الهي منسوب بوده است كه در آن، انوار خاصي تحت الهامات روح القدس به تسبيح و تحميد الهي پرداخته اند. اين عالم به أنوار خاصي اختصاص داشته و تقدم و ترتب وجودي بر ديگر عوالم عمومي داشته است. اولين عالم فراگير و همگاني، « أرواح» نام دارد كه دوهزار سال پيش از مرحله بعدي (ذري) آفريده شده است. در اين عالم از فرصتي كه براي ارواح فراهم گرديده، آزمون هايي براي تعيين گرايش ها و جهت گيري هاي كلي آنان صورت گرفته است. بعد از مهيا شدن طينت حضرت آدم نيز ابدان ذره اي شكل گرفته كه براي اين ابدان تطورات وجودي نظير ظلي، شبحي و ذري خاص از اين روايات قابل استنباط است. به اين اشكال وجودي در يك معناي عام نيز عالم ذر اطلاق شده كه در اين فرصت به يكي از مراحل آن، به نام «عالم اظلال» اشاره مي شود.