مدل‌سازي ترجيحات اجتماعي در اقتصاد آزمايشگاهي: معرفي و بررسي آزمايشگاهي

Social Preferences Modeling in Experimental Economics: Introduction and Experimental Evaluation

تحلیل‌های اقتصادی معمولاً بر این فرض كه افراد به دنبال حداكثر كردن نفع شخصی یا فردی هستند، استوار می‌باشند. در این میان شواهد و پدیده­هایی در برخی از آزمایش‌های اقتصادی وجود دارند كه تنها با اتكا بر نفع شخصی نمی­توان آن‌ها را تفسیر و تبیین كرد. این موضوع سبب شده است اقتصاددانان در پی مدل‌های جدیدی باشند كه در این مدل‌ها علاوه بر نفع شخصی، انگیزه­های دیگری مانند عدالت، مقابله به‌مثل و نوع‌دوستی در رفتار افراد تأثیرگذار است. در این مقاله سه نوع از این مدل‌ها معرفی شده­ است. در مدل اول و مدل دوم، فرض می‌شود افراد دارایی تمایلات عادلانه و نسبت به نتایج نابرابر حساس هستند. در مدل سوم فرض بر این است كه افراد به دنبال حداكثر كردن دریافتی (عایدی) كل می‌باشند. برای بررسی درستی هركدام از مدل‌ها، یك آزمایش دونفره در قالب بازی دیكتاتور طراحی شده است. آزمایش (بازی) موردنظر برای دو گروه از دانشجویان انجام گرفته است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از افراد از بین عدالت و نفع شخصی، گزینه عادلانه را انتخاب می‌كنند، هر چند گزینه مذكور پول كم‌تری برای آن‌ها در پی داشته باشد. برای بررسی استحكام نتایج، آزمایش برای گروه دیگری تكرار شده، با این تفاوت كه این بار اگر گزینه عادلانه انتخاب شود نه‌تنها پول كم‌تری نصیب فرد خواهد شد، بلكه مجموع دریافتی­ها (عایدی كل) نیز كم‌تر خواهد بود. با این وجود طبق نتایج ملاحظه می­شود سهم قابل توجهی از افراد گزینه عادلانه را انتخاب می­كنند. طبقه­بندی JEL: C7, A13, D63, D64

There are wide ranges of evidence show that self-interest is not unique motivation in various games and experiments. Fairness, reciprocity, competition and altruism can take substantial role in some game. To explain contrary result of experiments some models arise by considering those motivations beside the selfishness. This study explores three types of these models. Two of them are based on fairness and last one supposes that subjects are surplus maximizer. A distributional experiment based on dictator game is established to explore models. Results show fairness motivation has main rule in subject’s choice in all treatments. However it is impossible to ignore self-interest and efficiency entirely.