تأثير تخصص و تنوع فعاليت‌هاي اقتصادي شهري بر بهره‌وري نيروي كار در استان‌هاي ايران (95-1379)

The Impact of Specialization and Diversification in Urban Economic Activities on Labor Productivity in the Provinces of Iran (2000-2013)

تخصص و تنوع اقتصادی در یك منطقه شهری از عوامل اصلی ایجادكننده صرفه­های تجمیع می­باشند. این صرفه­ها سبب افزایش بهره­وری برای بنگاه­های تجمیع شده در یك منطقه می­شوند. در این پژوهش به بررسی تأثیر تخصص و تنوع فعالیت­های اقتصادی بر بهره‌وری نیروی كار در استان­های ایران طی دوره زمانی 95-1379 پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از شاخص­های مناسب، تخصص و تنوع اقتصاد شهری در استان­های ایران اندازه­گیری می­شود. سپس این شاخص­ها به‌عنوان متغیر مستقل وارد مدل بهره­وری می‌شوند. در این پژوهش به دلیل داشتن بعد مكانی و با توجه به معنادار بودن آزمون­های وابستگی فضایی، تكنیك اقتصادسنجی فضایی برای برآورد مدل انتخاب شده است. نتایج نشان می­دهد كه تخصص و تنوع فعالیت­های اقتصادی، و وقفه‌ی فضایی هر دو و نیز بودجه، ارتباط مثبت و معناداری با بهره­وری نیروی كار دارند، اما رابطه‌ی سرمایه انسانی با بهره‌وری نیروی كار به‌صورت U معكوس می­باشد. هم‌چنین، ضرایب برآوردی وقفه فضایی و خطای فضایی مثبت و معنادارند كه نشان­دهنده‌ی وابستگی فضایی بهره‌وری نیروی كار در استان‌های كشور می­باشند. طبقه‌بندی JEL : R12, L25, O47

Economic specialization and diversification in an urban area are main factors forming agglomeration economies. Agglomeration economies increase productivity of clustered firms in an area. This research investigates the impact of specification and diversification in economic activities on labor productivity in the provinces of Iran during 2000-2013. Therefore, first, urban economic specification and diversification are measured using appropriate indices. Then, the indices are entered in the productivity model as an independent variable. Since used data has locational dimension and the spatial dependence diagnostic tests are significance, the specified model is estimated through spatial econometric techniques. The results show in both spatial lag and error, specialization and diversification of economic activities, as well as capital stock and government budget have a significant positive with productivity. But human capital has a U-shaped relationship with productivity. In addition, the estimated coefficients of spatial lag and spatial error are positive and statistically significant and indicate spatial dependence of productivity in the provinces of Iran.   JEL Classification: R12, L25, O47