نقش جوّ عاطفي خانواده، احساس انسجام و عواطف در پيش‌بيني گرايش به مصرف مواد در دانشجويان

The Role of Family Emotional Atmosphere, Sense of Coherence, and Affects in the Prediction of Tendency Toward Substance Use Among University Students

اهداف گرایش به مصرف مواد تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی قرار دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین جوّ عاطفی خانواده، احساس انسجام و عواطف با گرایش به مصرف مواد در دانشجویان بود. مواد و روش ها در قالب یك طرح توصیفی همبستگی، 400 دانشجو (311 مرد و 89 زن) با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از دانشگاه فرهنگیان پردیس شهیدبهشتی مشهد انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش (شامل مقیاس درجه‌بندی روابط والد و فرزندی، مقیاس احساس انسجام، پرسش‌نامه عاطفه مثبت و منفی و مقیاس گرایش به اعتیاد) پاسخ دادند. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 23 و روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه رو به عقب تحلیل شد. یافته ها بین خرده‌مقیاس‌های جوّ عاطفی خانواده، احساس انسجام و عاطفه مثبت با گرایش به مصرف مواد در دانشجویان رابطه منفی و معناداری وجود دارد (01/0>P). همچنین رابطه بین عواطف منفی و گرایش به مصرف مواد نیز مثبت و معنادار بود (01/0>P؛ 48/0=r). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیرهای جوّ عاطفی مثبت در خانواده و احساس انسجام، پیش‌بین منفی و معنادار و متغیر عاطفه منفی، پیش‌بین مثبت گرایش به مصرف مواد در دانشجویان هستند. با این حال، نقش عاطفه مثبت در پیش‌بینی گرایش به مصرف مواد معنادار نبود.  نتیجه گیری توجه به مشكلات خانوادگی، تقویت احساس انسجام فردی و آموزش راهبردهای تنظیم هیجانات منفی در قالب برنامه‌های پیشگیری و درمانی می‌تواند نقش مهمی در كاهش گرایش دانشجویان به مصرف مواد داشته باشد.

Objectives Tendency toward substance use is influenced by a range of individual, familial, and social factors. This study aimed to investigate the relationship between family emotional atmosphere, sense of coherence, and affects with tendency toward substance use among university students.  Methods In this descriptive-correlative study, a total of 400 students (311 males and 89 females) were selected using multistage cluster sampling method from Shahid Beheshti Teacher Training University, Mashhad, Iran. Then they completed measures of parental-child interaction rating scale, sense of coherence scale, positive and negative affect scale, and tendency toward addiction scale. Data analysis was conducted using Pearson correlation and backward multiple regression.  Results There were significant and negative relationships between subscales of family emotional atmosphere, sense of coherence, and positive affects with tendency toward substance use among students (P˂0.01). Moreover, negative affects were positively correlated with tendency toward substance use (r=0.48; P<0.01). Regression analysis also indicated that a positive family emotional atmosphere and sense of coherence were significant negative predictors of tendency toward substance use whereas negative affects were significant positive predictors. However, the role of positive affects in the prediction of tendency toward substance use was not significant.  Conclusion Addressing family problems, developing the sense of individual coherence, and instructing strategies to regulate negative emotions in prevention and intervention programs may help reduce tendency toward substance use among university students.