آسيب‎شناسي مناظره بر اساس الگوي مناظرات امام رضـا(عليه السلام)

Pathology of debate based on Imam Rezaייs debates

مناظره گفتگويي براي ايجاد فهم مشترك و درك متقابل توام و يكي از شيوه هاي مطلوب و موثر براي تبيين و نشر معارف الهي است كه انبيا و ايمه معصومين(عليهم‎السلام) در مواجهه با آرا و انديشه هاي مخالفان اديان الهي از آن بهره مي جستند. به‎دليل شرايط فرهنگي‎ـ‎سياسي و تضارب آرا كه در دوران ولايتعهدي امام‎رضا(عليه‎السلام) روي داد، ايشان براي جلوگيري از تحريف اسلام، مناظره هايي با دانشمندان و بزرگان فرقه هاي مختلف داشتند. حضرت در اين مناظره‎ها با رعايت اصول و دوري‎جُستن از آفت ها و آسيب هايي كه مانع اثرگذاري و ثمربخش‎بودن مناظره مي شود، گفتگو را تا روشن‎شدن حقايق و حصول نتيجه ادامه داده اند. هدف پژوهش حاضر آسيب شناسي مناظره بر اساس الگوي مناظرات امام‎رضا(عليه‎السلام) است. پژوهش با استفاده از روش توصيفي‎ـ‎ تحليلي و بررسي منابع كتابخانه اي و اطلاعاتي، آسيب هاي مناظره را با استناد و تحليل فرايند و محتواي مناظرات امام‎رضا(عليه‎السلام) شناسايي كرده است. آسيب هاي مناظره به دو صورت كلي است: آسيب هاي علمي(شامل مغالطه در بحث، تكيه بر اصول غيرمشترك، نداشتن نظم و ساختار در بحث و ...) و آسيب هاي اخلاقي(شامل عدول از انصاف، تعصب و تقليد، ارزيابي شخصيت طرف و ...). نتايج پژوهش نشان داد امام‎رضا(عليه‎السلام) با رعايت اصول مناظره و دوري‎جستن از آسيب هاي آن، روند مناظره را طي كرده و سعي در هدايت و روشنگري مخاطب داشته‎اند و هميشه نيز در ميدان مناظرات پيروز مي شدند.

The debate is a dialogue for common understanding and is one of the ffecivemthods to explain and educate celestial teachings. It was used by Prophets and Imams(PBUH) while facing with controversial opinions. Because of the political-cultural situation and dictation ov votes happened at the time of Imam Reza, he performed debates with scientists and elders of several sects to prevent distortion of Islam. He avoided the damages of debate and continued dialogue to clarify the facts, a method that approached considerable results. The aim of this study was the damage assessment of debate based onImam Reza,s debate schemes. The research has identified the damages of debate based on Imam Reza,s debates using descriptive – analytical methods and extensive literature review. The results showedthe debate damages would be divided to two major types: the scientific damages (e.g. fallacy in the argument, relying on the non-shared principles, lacking of order and structure in argument, etc) and moral damages (e.g. violation of fairness, prejudice and emulate, personality assessments, etc).The results demonstrated he continued his debates using the rules and avoiding the damages, tried to guide and enlighten the audience and always won all of debates.