كليدواژه :
امام رضا(عليهالسلام) , شناخت خدا , نامحدود بودن ذات , وحدانيت ذات , بساطت ذات
چكيده فارسي :
در نظام معرفتي اسلام، اساسي ترين شناخت، شناخت خداوند و مهمترين مبحث در شناخت خدا، توحيد است. بنيان عقيده توحيدي انسان، توحيد ذاتي است. اين عقيده، بر اساس وحدت ذاتي خداوند شكل مي گيرد. براي درك واقعيت وحدت ذاتي خداوند، بهترين منبع، سخنان اهلبيت(عليهمالسلام) است. پژوهشهايي كه با عنوان توحيد در كلام اهلبيت(عليهمالسلام) انجام شده، يا ناظر به معناي عام آن يعني خداشناسي است يا اينكه دقت فلسفي لازم را ندارد. بنابراين پژوهش دقيق فلسفي درباره تبيين وحدت ذاتي خداوند در بيانات حضرت رضا(عليهالسلام) صورت نگرفته است. در اين مقاله به اين پرسش كه «از كلمات امام هشتم(عليهالسلام) چه مطالب و دلايلي درباره وحدت ذاتي خداوند مي توان استنباط كرد؟» پاسخ داده شده است و با كمك تقسيمهاي فلسفي و به روش توصيفيتحليلي، دو بخش اصليِ وحدت ذاتي يعني بساطت مطلق ذات الهي و وحدانيتش از كلمات امامرضا(عليهالسلام) استخراج شده است. در بخش بساطت ذات خدا در كلام حضرت، به سلب جز و بعض و حدّ و نيز دلايلي بر نامحدودبودن خداوند دست يافتيم. علاوه بر آن، از صمديت خدا، امتناع تصور حقيقت ذات خدا و عدم قابليت اشاره ذات او نيز نامتناهي بودن وجود خداوند را تبيين كرديم. سپس با معرفي خداوند بهعنوان تنها موجود نامحدود، يكتايي خدا در بساطت مطلقه اش نيز ثابت شد. در بخش دوم نيز به تبيين و اثبات يكتايي ذات الهي، با نفي وحدت عددي و با دلايلي چون «عدم اجماع بر شرك»، «مخلوق بودن ضديت و مقارنت» و «برهان بسيط الحقيقه» با استفاده از كلام حضرت پرداختيم.
چكيده لاتين :
In the epistemic system of Islam, the recognition of God serves as the most important type of recognition, and the Oneness of God is the most important issue when it comes to the recognition of God. The base of the humanʹs monotheistic belief has been the inherent Oneness of God, and the belief is shaped based on the inherent unity of God. To understand the reality of the inherent unity of Him, the best source is surely Ahl al-Bayt (Family of the Prophet)ʹs speech. Researches done in the area of the Oneness of God, based on Ahl Al-Bayt (A.S)ʹs speeches, are either restricted to the general meaning of it, i.e. theology, or they lack philosophical precision. Accordingly, there seems to exist no exact philosophical study on Godʹs inherent unity as explained by Imam Reza (A.S). The current study attempts to answer this question: What can be inferred from Imam Reza (A.S)ʹs speech regarding the reasons or issues behind the inherent unity of God? To answer the preceding question, by the philosophical divisions of the discussion and the employment of a descriptive-analytical method, the two main parts of His inherent unity, namely the absolute simplicity of divine nature and His unity, were inferred from Imam Reza (A.S)ʹ speeches. Regarding the simplicity of divine nature, some points, by deleting some parts and limiting the scope, were presented and some reasons on the infiniteness of God were inferred from Imam Rezaʹs speeches. The infiniteness of God was explained by referring to the eternal nature of God, refusal to imagine the truth of the essence of God and the inability of us to refer His essence, as well. Then by introducing God as the only infinite existence, the Oneness of God was also proved based on His absolute simplicity. In the second section, the Oneness of divine nature was proved through the rejection of numerical unity and such reasons as the lack of consensus on polytheism, the being created nature of opposition and connection, and the argument of "Basit al-haqiqah", according to Imam Rezaʹs speeches
