مستشرقان و جريان‌شناسي روحانيت در پيروزي انقلاب اسلامي

انقلاب اسلامي ايران، كه مهم‌ترين جنبش اسلامي معاصر و مظهر اسلام‌گرايي در عصر حاضر به‌شمار مي‌آيد، در كمتر از سه‌ دهه پس از پيروزي، از جنبه‌هاي گوناگون و به وسيلة جريان‌ها و افراد گوناگون ارزيابي شده و موضوع تحقيق قرار گرفته است. از مهم‌ترين و گسترده‌ترين مباحث در اين حوزه، تحقيقات شرق‌شناسان و نويسندگان غربي است كه به‌ويژه در سال‌هاي اخير، به شكل نامحسوس و ظريفي به نقش علما و روحانيت در شكل‌دهي انقلاب پرداخته‌اند. اين تحقيق درصدد تبيين و بررسي ديدگاه مستشرقان در زمينة جريان‌شناسي روحانيت و نقش آنان در پيروزي انقلاب اسلامي است. اين پژوهش، كه به صورت توصيفي ـ تحليلي صورت گرفته، بر آن است تا نشان دهد كه عمده تحليل‌هاي مستشرقان متأثر از مقايسه با ارباب كليسا، اولاً مبتني بر پيش‌فرض‌هاي شرق‌شناسانه و نگاه سكولار است. ازاين‌رو، ديدگاه يادشده با مباني اسلامي سازگاري ندارد. ثانياً، مستندات تاريخي نشان مي‌دهد كه اقدامات و موضع‌گيري‌هاي علما و مراجع در قبال حكومت پهلوي، برخلاف ديدگاه مستشرقان است.