الزامات و چالش هاي بودجه ريزي عملياتي

بودجه‌ريزي عملياتي ابزاري مؤثر است كه بين منابع مصرفي و نتايج برنامه‌ها در سازمان‌ها ارتباط منطقي برقرار مي‌سازد. در نظام بودجه‌ريزي سنتي عواملي مهم چون اثربخشي، كارايي، صرفه‌جويي و بازدهي در قبال صرف منابع ناديده گرفته مي‌شود. از اين رو از منابع به‌درستي استفاده نمي‌شود و حتي به هدر مي‌رود. يكي از راه‌كارهاي مطرح براي استفاده و مديريت بهتر بودجه استفاده از بودجة عملياتي به جاي بودجه‌ريزي سنتي است. از آنجا كه حجم دخالت دولت در اقتصاد ايران بيش از كشورهاي توسعه‌يافته و اغلب كشورهاي در حال توسعه است، اهميت لايحة بودجه نيز در مقايسه با اين كشورها دوچندان است. بر اساس همين اهميت، بسياري از صاحب‌نظران اقتصادي كشور معتقدند درمان بيماري‌هاي اقتصاد ايران از جمله تورم، بيكاري، كاهش بهره‌وري و رشد كم اقتصادي را بايد در سند بودجه يافت. هدف اصلي نظام‌هاي بودجه‌بندي پاسخ‌گويي و ارزيابي عملكرد دولت است كه اين هدف در نظام بودجه‌ريزي عملياتي در قالب سه معيار كارايي، اثربخشي و صرفة اقتصادي نمايان مي‌شود، تا بدين ترتيب دولت را براي تحقق اهداف خود ياري رساند. در اين مقاله، كه به صورت مطالعات كتابخانه‌اي صورت گرفته است، ضمن مروري بر تاريخچه و سير تحولات بودجه و قانون محاسبات عمومي كشور و تعاريفي در ادبيات آن، به بررسي اهداف، عناصر و روش‌هاي بودجه‌ريزي عملياتي مي‌پردازيم. سرانجام، پس از بررسي و شناسايي ويژگي‌ها و مزاياي اجراي اين روش بودجه‌ريزي به الزامات و ضرورت‌هاي اجراي آن مي‌پردازيم. البته مشكلات، موانع و چالش‌هاي فراروي اجراي بودجه‌ريزي عملياتي نيز بررسي مي‌شود و در نهايت با نتيجه گيري از يافته ها، پيشنهادهايي براي اجراي مطلوب آن عرضه مي‌شود.