رابطۀ سرمايه اجتماعي خانوادگي و مشاركت والدين در امور مدرسه با موفقيت تحصيلي دانش آموزان

The Relationship between Family Social Capital, Parental Involvement in Schools, and Students’ Academic Achievement

سرمايه اجتماعي يكي از مباحث مهم اجتماعي است كه ابزاري براي دستيابي به انواع ديگر سرمايه‌­ها از جمله سرمايه­ هاي اقتصادي، انساني و فرهنگي است. يكي از حوزه‌­هاي مهم تاثيرپذير از سرمايه اجتماعي، نهاد خانواده و نهاد آموزش و پرورش است. از اين رو پژوهش حاضر با درك اهميت مسئله سرمايه اجتماعي و بر اساس چارچوب نظري مبتني بر تأثيرپذيري ابعاد گوناگون تحصيلي دانش آموزان مانند مشاركت والدين در امر آموزش و نيز موفقيت تحصيلي آنان از سرمايه اجتماعي، به تبيين نظري و طرح ادبيات پژوهش و آزمون فرضيات پيرامون سرمايه اجتماعي خانوادگي و تاثير آن بر موفقيت تحصيلي دانش­‌آموزان پرداخته است. چارچوب نظري اين پژوهش بر پايۀ نظريه‌­هاي كلمن در زمينه سرمايه اجتماعي خانواده و تركيبي از چند نظريه ديگر در اين حوزه است. روابط والدين با يكديگر، دريافت كمك از والدين در حل مشكلات شخصي، صحبت كردن و تعامل با والدين، احساس محبت كردن و صميميت از شاخصهاي اندازه­‌گيري سرمايه اجتماعي خانواده است. جامعۀ آماري اين پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبيرستان در پنج منطقۀ شهر تهران (مناطق 1،5،7،4،12) در سال تحصيلي 94- 1393 مي ­باشد. حجم نمونه آماري اين تحقيق 456 دانش آموز (151 پسر و 305 دختر) است كه به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شده اند. براي گرد‌آوري داده­‌ها از مصاحبۀ مبتني بر پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه از اعتبار سازه مناسب برخوردار بوده و ضرايب آلفاي كرونباخ نشان دهندۀ پايايي قابل قبول ابزار است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه تغيير سرمايه اجتماعي تأثيري مستقيم بر عملكرد تحصيلي دانش آموزان دارد و همچنين به سبب مشاركت والدين در امور مدرسه، سرمايه اجتماعي سهم ديگري از واريانس موفقيت تحصيلي را توضيح مي­ دهد.

Social capital is a significant social issue which is a means to attain other forms of capital including economic, human, and cultural capital. Family and education are two realms which can be affected by social capital. The present study aimed to identify the relationship between family social capital, parental involvement in schools, and students’ academic achievement. The theoretical framework of the study is based on Coleman’s theory and some other relevant theories. Parents’ relationships, getting help from parents in case of facing personal problems, interaction with parents, and intimacy are among the indicators used for assessing social capital. The statistical population of the study comprised all high school students in five districts of Tehran (Districts 1, 4, 5, 7 & 12) in school year 2014-2015. For the purpose of sampling, simple random sampling method was utilized and 456 students (151 boys and 305 girls) were selected. The required data were collected through structured interview which was based on a questionnaire. The questionnaire had desirable construct validity. Cronbach's alpha coefficient obtained for the reliability of the questionnaire showed its acceptable reliability. Results revealed that change in social capital had a direct effect on students’ achievement. Furthermore, social capital explains another part of variation in students’ achievement due to parental involvement in schools