اثربخشي آموزش تفكر انتقادي بر سبك حل مساله ي (كارآمد و ناكارآمد) دانش آموزان

The effectiveness of critical thinking training on problem solving styles (efficient and inefficient) of students

پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي آموزش تفكر انتقادي بر سبك حل مساله ي (كارآمد و ناكارآمد) دانش‌آموزان انجام گرفت. روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعه‌ي آماري پژوهش را تمامي دانش‌آموزان پسر پايه ي اوّل دوره ي متوسطه ي دوّم ناحيه ي دو شهر اردبيل در سال تحصيلي 95-1394 تشكيل مي‌دادند كه از ميان آنها با استفاده از روش‌ نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي، 60 دانش‌آموز انتخاب شده و به طور تصادفي در گروه آزمايش (30 نفر) و گروه كنترل (30 نفر) جايگزين شدند. شركت‌كنندگان گروه آزمايش، 6 جلسه تحت‌ آموزش تفكر انتقادي قرار گرفتند. براي جمع‌آوري داده‌ها از فرم كوتاه پرسشنامه‌ي تجديد نظر شده ي حل مساله ي اجتماعي دزوريلا، نزو، ميد - اوليورز (2000) استفاده شد. داده‌ها با روش آماري كواريانس چندمتغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها نشان داد كه فرضيه‌ي پژوهش مبني بر اثربخشي آموزش تفكر انتقادي بر سبك حل مساله ي دانش‌آموزان مورد تائيد قرار گرفته است. بدين صورت كه ميانگين نمره هاي پس آزمون دانش‌آموزان گروه آزمايش نسبت به دانش‌آموزان گروه كنترل به طور معناداري در سبك حل مساله ي كارآمد (جهت گيري مثبت به مساله و سبك منطقي حل مساله) بيشتر و در سبك حل مساله ي ناكارآمد (جهت گيري منفي به مساله، سبك اجتنابي حل مساله و سبك تكانشي حل مساله) كمتر بود. بنابراين، مي‌توان نتيجه گرفت كه آموزش تفكر انتقادي در افزايش سبك حل مساله ي كارآمد دانش‌آموزان اثربخش است.

The purpose of this study was to determine the effectiveness of critical thinking training on problem solving (efficient and inefficient) of students. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest design and a control group. The population included all first grade high school students of District Two in Ardabil during 2015-2016 academic year. By using random cluster sampling, 60 students were selected and randomly assigned to the experimental group (30 individuals) and control group (30 individuals). The experimental group received 6 sessions of critical thinking training program. Dzorila, Nezoo & Mead-Olivers (2000) social problem solving inventory was used to collect the data. The data were analyzed by multivariate covariance. The results indicated that the research hypothesis of the effect of critical thinking training on problem solving of students was verified. So, the average post-test scores of the students in the experimental group compared to the control group was significantly high in the efficient problem solving style (positive orientation to problem and rational style of problem solving) and less in the inefficient problem solving style (negative orientation to problem solving, avoidance style and impulsive style of problem solving). Therefore, we can conclude that critical thinking training has a significant effect on improving efficient problem solving style of students.