تبيين شاخص‌ها و اولويت‌هاي آمايش دفاعي و امنيتي مناطق مرزي ايران در افق 1404 نمونه موردي: مرزهاي جنوبي كشور

جمهوري اسلامي ايران به واسطه موقعيت راهبردي و واقع شدن در يكي از حساس ترين مناطق جهان، پيوسته داراي فرصت ها و مزيت هايي همراه با تهديدها و آسيب پذيري هاي اجتناب ناپذير و غيرارادي بخصوص در منـاطق مـرزي خـود، مـيباشـد. دارا بودن سه ويژگي و امتياز موقعيتي، يعني: پيوسـتگي موقعيـت سـرزميني ايـران ؛ دارا بـودن سـواحل طـولاني در خلـيج فـارس و درياي عمان در اختيار داشتن تنگه راهبـردي هرمـز، همچنـين برخـورداري از موقعيـت گـذرگاهي، همانـا ايـران را در زمـرة كشورهاي مهم و تاثيرگذار بر مبادلات جهاني و منطقه اي قرار داده است . وجود اين مبادلات و پيوندهاي فضـايي دو سـوي مرز بين كشورهاي مجـاور و آسـيب پـذيري و تهديـدات مختلـف در ايـن منـاطق، ضـرورت و اهميـت ويـژه اي را در نظـام برنامه ريزي كشور ما و در فرايند ساماندهي و برنامه ريزي آمايش سرزمين و سـند چشـم انـداز 1404، بـه منـاطق مـرزي داده است بر اساس مستندات، مطالعات و تحقيقات انجام شده در ساليان اخير ملاحظه مي شود كه به دليل اهميت و حساسيت هاي ويژه مناطق مرزي، توجه خاصي در جهان به ساماندهي و آمايش دفاعي – امنيتي اين مناطق شـده اسـت . پـژوهش حاضـر بـا استفاده از روش توصيفي – تحليلي و به شيوه ميداني بـا اسـتفاده از پرسشـنامه و مصـاحبه بـه تبيـين شـاخص هـا و راهبردهـاي دفاعي- امنيتي و اولويت گذاري اين راهبردها پرداخته اسـت. بـه ايـن منظـور، از مـدل SWOT بـراي تـدوين شـاخص هـا و راهبردها و همچنين از مدل QSPM براي اولويت بندي راهبردها استفاده شده است. نتـايج ايـن پـژوهش نشـان مـي دهـد كـه راهبردهاي مناسب براي آمايش دفاعي -امنيتـي منـاطق مـرزي جنـوبي كشـور از نـوع راهبردهـاي تنـوعي (رقـابتي) هسـتند و ضرورت توجه به شاخص هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و سياسي - امنيتي توام با يكديگر براي توسـعه و امنيـت منطقه را لازم مي داند.