تحليلي آماري بر يخبندان هاي ايران زمين

Statistical Analyses of Frosts in Iran

حالات دما، نوع تأثير آن بر محيط را تعيين مي كند. يكي از حالات بسيار مهم، قابل توجه و مؤثر دما، كه به عنوان يك مخاطره جوي به شمار مي آيد، پديدۀ يخبندان است. يخبندان به لحاظ تاثير بر فعاليت هاي اقتصادي و حياتي از اهميت ويژه اي برخوردار است. به منظور تحليل آماري يخبندان در ايران، داده هاي شبكه اي دماي كمينۀ روزانۀ ايران، از پايگاه داده اسفزاري ويرايش نخست بهره برداري شد. اين داده ها داراي تفكيك زماني روزانه از1340/01/01 تا 1383/10/11 (15992 روز) است. تفكيك مكاني داده ها 1515 كيلومتر (7187 ياخته) است. بدين ترتيب داده هاي شبكه اي دماي كمينۀ ايران آرايه اي به ابعاد 7187 15992 و با آرايش گاه جاي چيده شد. كليه تحليل ها بر روي اين آرايه انجام شده است. به منظور تحليل يخبندان ها و بر اساس آستانۀ صفر درجۀ سلسيوس روزهاي يخبندان و مشخصات توصيفي، آماري و ترسيمي آن ها از ميان سطر ها و ستون هاي آرايۀ توليد شده استخراج گرديد. براي به كار گيري روش ها و دستيابي به اهداف اين تحقيق از نرم افزارهاي سورفر و متلب استفاده شد. تحليل سري زماني متوسط دما در روزها و ياخته هايي كه در آن ها يخبندان رخ داده است، نشان داد كه كل روزهايي كه يخبندان در آن ها رخ داد 9224 روز از 15992 روز بوده است. رفتار نوساني قوي و روند افزايشي ضعيف و نيز ظهور يك جهش رو به بالا از نيمۀ دوم دورۀ آماري از ويژگي هاي اين سري زماني است. الگوي نوساني مشابه ميانگين دماي يخبندان ها ولي فقدان روند معني داري بر سري زماني پهنه هاي زير يخبندان حاكم است. كرانه هاي درياي عمان و بخش هايي از خليج فارس در استان هرمزگان طي دورۀ آماري مورد بررسي فاقد يخبندان بوده اند. نواحي مرتفع داراي يخبندان هايي با دماي پايين و نواحي كم ارتفاع يخبندان هاي با دماهاي بالاتر را تجربه مي كرده اند؛ اما بررسي هاي آماري رابطۀ قوي تري براي عرض جغرافيايي نشان داده است. ميانگين تعداد روزهاي يخبندان در ايران بين صفر و 145روز قرار دارد. تعداد روزهاي يخبندان در ايران با ارتفاعات رابطه قابل توجهي دارد. به منظور بررسي شدت يخبندان از نمايه چندك ها بهره گرفته شد. نتايج نشان داد كه شدت يخبندان ها از دو متغير مكاني (ارتفاع و عرض جغرافيايي) تبعيت بيش تري داشته اند.

The temperature phases could determine its effects on the environment. One of the important temperature phases that could be a disaster is frost. Frost has important roles on Biological activity as well as on economical. In current paper in order to analyze frost in Iran, we used database of minimum temperature of Iran. This data based is arranged for 43 years (15992 days) and 15 ×15 KM resolution (7187 pixels for all over Iran). So the database has 15992×7187 dimensions. All the operating calculations have performed on this matrix. As in classical documents zero degrees Celsius have been chosen as threshold for frost in the database. The analyses have been taking place on the temperature equal or below of this threshold. It has been done by using softwares such as Surfer and MATLAB. Time series analyses of frost shows those 9224 days out of 15992 days have experienced the frozen day. There are a strong oscillatory behavior and weak, not statistical significant trends in frost temperature time series as well as a jump in its middle. Oman Sea cost as well as Persian Gulf shores never have experienced the frost days. The height lands and high latitudes area has most experiences in freezing days as well as in extensive. The average of maximum days with frost was 145 days.