پديد آورندگان :
جامي، محسن دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران - گروه زمين شناسي , سلگي، علي دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران - گروه زمين شناسي , پور كرماني، محسن دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران - گروه زمين شناسي , مريدي فريماني، علي اصغر دانشگاه سيستان و بلوچستان، زاهدان - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
زمين ساخت فعال , آتشفشان تفتان , شاخص هاي مورفومتري , گسل سراوان
چكيده فارسي :
آتشفشان تفتان به سن پليوسن - كواترنر داراي سيستم ولكانيكي جوان و نيمه فعال است كه در 50 كيلومتري شمال شهرستان خاش قرار دارد. با توجه به وجود مراكز جمعيتي در پيرامون اين آتشفشان و همينطور وقوع زمين لرزه هاي با بزرگي زياد در اين منطقه، بررسي فعاليت زمين ساختي در اين منطقه داراي اهميت مي باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسي زمين ساخت فعال حوضه هاي آبريز نشأت گرفته از تفتان و محيط پيرامون آن و همچنين سطح بندي فعاليت هاي زمين ساختي نسبي در منطقه مي باشد. در اين زمينه از شاخص هاي مورفومتري براي مطالعه فعاليت هاي زمين ساختي استفاده شده است. اين شاخص ها عبارتند از: نسبت عدم تقارن حوضه زهكشي (Af)، سينوسيتي جبهه كوهستان (Smr)، طول - گراديان رود (SI)، پهناي كف دره به ارتفاع آن (Vf) ، انتگرال هيپسومتري (Hi). اين شاخص ها جهت ارزيابي زمين ساخت فعال نسبي (fat) در منطقه، مورد مطالعه قرار گرفته اند. بر اساس مدل ارائه شده، سه پهنه زمين ساختي در ناحيه مورد مطالعه قابل تشخيص است: پهنه با فعاليت زمين ساختي نسبي بالا، فقط در دو زيرحوضه 4 و 9-C مشاهده مي شود. پهنه با فعاليت زمين ساختي نسبي متوسط ناحيه وسيعي از منطقه مورد مطالعه در اين پهنه قرار گرفته كه از ساختارهاي مهم آن در شمال باختر ميتوان به گسل در گيابان و گسل سعد آباد اشاره كرد. پهنه با فعاليت زمين ساختي نسبي پايين، اين پهنه فقط در دو زير حوضه 5- D ، C -1، 94 و 8 مشاهده گرديد. با مقايسه و بررسي شاخص ها در محدوده مخروط آتشفشان تفتان (فورانهاي ماگمايي در ادوار گذشته) و محيط پيرامون آن كه عمدتا از رسوبات فليشي تشكيل شده است، اين نتيجه حاصل شده است كه بالا بودن مقدار عددي شاخص ها در اين قسمت (مخروط آتشفشاني) تحت تاثير فرايندهاي ماگمايي است تا زمين ساختي. اما در محدوده پيرامون آتشفشان جوان، ساختارهايي همچون گسل هاي سراوان و ميرجاوه، خان محمد چاه، سعد آباد و در گيابان و ... كنترل كننده فعاليتهاي زمين ساختي هستند.
چكيده لاتين :
Taftan volcano young to age Pliocene-Quaternary and a semi-active volcanic system is located 50 kilometers
north of the city of Khash. According to population centers around the volcano and the earthquake of high
magnitude in this area (earthquakes related to Saravan fault), study tectonic activity in this area is important. In
the field of geomorphic indicators, it has been used for the study of tectonic activity. These indicators include the
drainage basin asymmetry (Af), mountain front sinuosity (Smf), the slope of the valley (Sl), floor width to valley
height (Vf), hypsometric integral (Hi). The index for evaluating relative active tectonic (Iat) basin and sub-basin
of the study area were used. Based on the proposed model, recognized three tectonic zones in the study area:
(zone with relatively high tectonic activity), this zone is observed only in two sub-basin, 4-B and 9-C, (zone of
tectonic activity relative to average) the wide area of the region in this area, it is important that the structures can
be noted in the northwest of Dargiaban, Iranshahr fault and fault Saadat-abad, (zone with relatively low tectonic
activity) this zone has observations in two sub-basin only 5-C, 1-D, 9A and 8. By comparing and studying index
in the range of Taftan volcano and its environment is composed mainly of flysch sediments. The result is that
Taftan volcano eruptions of magma has been created in the past and the study area does not have a great impact
on tectonic activity, the high indices in this section is affected by magmatic processes up to tectonic, but within
the cone of the volcano, control structures such as faults and tectonic activity Saravan and Mirjaveh, Khan
Mohammad wells, Saadat-abad and Dargiaban, Iranshahr and etc, and the presence of these faults in the area
morphometric parameters are changed.
