ارزيابي خطر فرسايش خاك و پتانسيل رسوبدهي حوضه آبريز گابريك استان هرمزگان با استفاده از مدل EPM

Evaluation of soil erosion risk and sedimentation potential by using EPM model in Gabric basin- SE Hormozgan- Iran

فرسايش خاك، فرآيندي پيچيده مي باشد كه اندازه گيري ميزان حقيقي آن دشوار است. تجزيه و تحليل روان آب، فرسايش و رسوب، درك عميق از فرآيندهاي توليد روان آب و فرسايش را مي طلبد. به منظور محاسبه ي حجم كل رسوب و فرسايش در حوضه هاي آبريز ، در صورت وجود آمار و اطلاعات كافي مربوط به دبي آب و رسوب، اغلب از روشهاي آماري استفاده مي گردد. با توجه به اينكه در بيشتر حوضه هاي آبريز دنيا، چنين آمار و اطلاعاتي به اندازه ي كافي وجود ندارد، شدت فرسايش با استفاده از فناوري برآورد فرسايش (كه همان مدل هاي فرسايشي هستند) ارزيابي مي گردد. هدف از اين تحقيق، به دليل احداث سد بر روي رودخانه گابريك، برآورد شدت فرسايش و ميزان رسوب در حوضه آبريز گابريك با استفاده از مدل تجربي EPM به كمك سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي و كارايي اين سيستم ها در مطالعات فرسايش و رسوب حوضه هاي آبريز و در نهايت كاهش رسوبات در سطح حوضه و نهايتا پشت سد و به جهت انجام طرح هاي كنترلي و عمراني مي باشد. در اين تحقيق از اسناد و مدارك مختلف از جمله نقشه 1:250000 زمين شناسي، لايه هاي خاك شناسي، كاربري اراضي، پوشش گياهي، آمارهاي مختلف مربوط به ايستگاه هاي باران سنجي واقع در اطراف حوضه و مدل ارتفاعي رقومي (DEM به عنوان ابزار تحقيق مورد استفاده قرار گرفت كه نتايج نشان مي دهند رسوب ويژه و رسوب كل حوضه آبريز گابريك به ترتيب 40/64 مترمكعب در كيلومتر مربع در سال و 227725/8 مترمكعب در سال مي باشد، همچنين ميزان رسوب ويژه و ميزان كل رسوب توليد شده در حوضه مورد مطالعه به ترتيب 243/84 تن در كيلومترمربع در سال و 1666355 تن در سال مي باشد كه با قرار گرفتن حوضه آبريز در كلاس شديد اعمال روش هاي مختلف كنترل فرسايش را در سطح حوضه ضروري مي نمايد .

Soil erosion is a complex process that is difficult to measure the true extent of that. For analysis of runoff, erosion, and sediment is needed a deep understanding of production processes.The statistical methods often are used for calculating the total volume of sediment and erosion in basins, If there are enough information and statistics relating to sediment river flow. Since the in most of the basins in the world, there are not enough statistics and information, erosion intensity will be assessed using erosion estimation technology (the same model of erosion). the purpose of this study is evaluation of erosion and sediment yield in the Gabric basin, due to dam construction on the Gabric river, using experimental model of EPM with the help of GIS and performance of these systems in the basin erosion and sediment studies and ultimately reduce sediments in the basin and behind the dam order to performed to development and control projects. In this study were obtained from geology map with 1:250000 scales, soil map available from the region, Land use/land cover map, Vegetation map, various statistics relating to the stations located around the basin and Digital Elevation Model (DEM). The results show special sediment and total sediment Gabric basin are 40.64 (m3/km2/yr) and 227725.8 (m3 /yr) respectively. Also, the amount of sedimentation and the total amount sediment generated in the basin are 243.84(ton/km2/yr) and 1666355(ton /yr) respectively, which is the classified basin of extreme class and applying various methods of erosion control are necessary for Gabric basin.