تحليل همديد گرد و غبار شمال شرق ايران

Synoptic Analysis of Dust in the North East of Iran

شناسايي الگوهاي جوي گرد و غبار و فرين هاي گرد و غبار در شمال شرقي ايران، هدف مطالعه است. اين مهم با استفاده از داده روزانه ديد افقي 10 ايستگاه سينوپتيك از بدو تاسيس تا سال 2009 و داده هاي رقومي ارتفاع ژئوپتانسيل متر و مؤلفه هاي باد از مركز پيش بيني محيطي و مطالعات جوي آمريكا با روش تحليل مؤلفه اصلي و خوشه بندي، تعيين گرديد. در شمال شرق ايران، به ترتيب گرد و غبار نيمه سرد مرتبط با ناوه آسياي غربي، كم ارتفاع شرق ايران، كم فشار منطقه تا آسياي مركزي و مسبب گرد و غبار نيمه گرم، پرفشار جنب حاره، كم فشار پاكستان تا ايران و پرفشار درياي خزر با بيشينه شيب فشار در منطقه مي باشند. اين شرايط در تابستان با هم ارتفاع 5900 متر بر روي منطقه، تشديد مي شود. گرد و غبارهاي شديد نيمه سرد را سر دچال شمال و شمال غرب درياي خزر با كم فشار قوي در منطقه و در نيمه گرم با شكل گيري مانع و سردچال آسياي غربي، كم فشار پاكستان و پرفشار درياي خزر، فرين هاي گرد و غبار منطقه حادث مي گردد. بنابراين گرد و غبار فرين، مشابه ديگر رخدادهاي اقليمي با الگوي سردچال و مانع نزديك به ايران مرتبط است. با توجه به موقعيت استقرار الگوهاي جوي فوق در طول سال، بيابان آسياي مركزي و شرق منطقه با جريان شمال و شمال شرقي، منبع گرد و غبار نيمه گرم (بيشينه گرد وغبار) و منبع گرد وغبارهاي نيمه سرد مرتبط با موقعيت جبهه هاي سيكلون و ناپايداري هوا، بيابان هاي داخلي ايران مي باشند.

An Identity of dust atmospheric patterns and extreme dust in northeastern Iran is the aim of the study. This main was determined to using of daily visibility data in ten synoptic stations from its establishment until 2009 and digital data of geopotential height and wind components from NCEP- NCAR and to principle component analysis and clustering approach. In northeastern of Iran, respectively, the dust of cold half is related to western Asia trough, Iran eastern trough and low in the region to central Asia, whereas the cause of warm half dust is subtropical high, Iran-Pakistan low and Caspian high with maximum pressure gradient in the region. This condition intensified to 5900 meters of subtropical height in the region. In the cold half, Cutoff low in north and northwest of Caspian along strong low caused extreme dust and extreme dust of warm half is related to the establishment of blocking and cutoff low of Western Asia, Pakistan low and Caspian high. Thus, extreme dust, other similar climatic events is related to the cutoff low and blocking neighbor to Iran. According to the position of the atmospheric patterns above-mentioned, throughout the year, central Asia desert and eastern of the region to north and northeast flow, is a source of dust in warm half and dust course of cold half related to the position of fronts of the cyclone and unstable weather, are internal deserts.