پديد آورندگان :
نگهبان، سعيد دانشگاه شيراز - گروه جغرافيا , درتاج، ديانا دانشگاه آزاد اسلامي واحد لارستان , رحيمي هرآبادي، سعيد دانشگاه خوارزمي
كليدواژه :
استان هرمزگان , تكتونيكي , بادي , ژئوتوريسم ساحلي , مخاطره شناسي , پايداري محيط , ژئومورفوسايت
چكيده فارسي :
اكوتوريسم و ژئوتوريسم، رويكردي مسئولانه، حفاظتي و علمي درباره ارزيابي پتانسيل پديده‌هاي منحصر به فرد زمين يا ژئومورفوسايت‌ها است كه به منظور پايداري در توسعه اقتصادي- اجتماعي جامعه بومي و حفاظت از ميراث زمين شناختي ترسيم شده است. اين حوزه مطالعاتي با تركيب نمودن مواريث فرهنگي، تاريخي و اكولوژي پتانسيل‌هاي بالايي را در راستاي گردشگري پايدار عرضه مي‌كند كه امروزه اين دانش با گسترش مطالعات خود، مشتقات متعددي از قبيل ژئودايورسيتي (تنوع)، ژئوكانسرويشن (حفاظت)، ژئواينترپرتيشن (تفسير) و... را در اين شاخه از علوم زمين پديدار ساخته است. هدف نوشتار حاضر ارتقاي علمي، توسعه ناحيه‌اي و حفاظت از ميراثهاي ژئومورفيك در منطقه موردمطالعه به‌ويژه در سطح استان هرمزگان ميباشد. در اين پژوهش از نظر روش‌شناسي تلاش شده به كمك تلفيقي از مدل‌ها و نيز تحليل تشابهات و تفاوت‌هاي مدل‌هاي ارزيابي، به همراه پيمايش‌هاي ميداني در دو مرحله از منطقه انجام شود. بدين‌صورت كه با طرح روشي مبتني بر معيارها و مؤلفه‌هاي تأثيرگذار(با امتياز 0- 10) متناسب با رفتارشناسي ژئوسيستم‌هاي منتخب استان يعني سواحل بالاآمده بندر جاسك، اشكال قارچي شكل فرايندهاي بادي، تالاب‌هاي جزر و مدي و گل‌فشان‌هاي ساحلي، قابليت‌هاي اين سايت‌ها در مقام مقايسه اولويت‌ها مبتني بر سه موضوع كلان 1- ابعاد علمي- مكمل و ژئومورفولوژي؛ 2- زيرساخت‌ها و خدمات گردشگري و 3- حفاظت ميراث زمين و رفتار مخاطره شناسي؛ مورد ارزيابي قرار دهد. يافته‌هاي حاصل از ارزيابيهاي ميداني و دفتري از مجموع 200 امتياز به ترتيب اشكال قارچي شكل با كسب 108 امتياز، سواحل بالاآمده 108 امتياز، تالاب‌هاي جزر و مدي 102 امتياز، و گل‌فشان‌ها با كسب 79 امتياز ارزش‌گذاري و ارزيابي جامع 20 معيار موجود شدند. نتايج نهايي نشان داد كه به ترتيب اولويت و نمره دهي، ژئومورفوسايتهاي سواحل بالاآمده و اشكال قارچي شكل بادي به دليل دسترسي مطلوب‌تر، مقاومت بيشتر، هزينه زيرساختي كمتر و آموزش بهتر دانش زمين در رتبه اول و گل‌فشان‌ها و تالاب‌هاي جزر و مدي به دليل شكنندگي و مخاطرات بيشتر و دسترسي نامطلوب در رتبه دوم قرار ميگيرند كه لازم است در مقام سرمايه‌گذاري اولويت‌ها و برنامه‌ريزي جامع موردتوجه قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Ecotourism and geotourism are responsible, scientific and protective approaches for the assessment of tourism potentials of the unique earth phenomena called geomorphosites. They aim at creating sustainable socio-economic development of local communities and protecting the geological heritage. In this field of study, several branches such as geodiversity (diversity), geoconservation (protection), and geointerpertation (commentary) have emerged the goal of which is development and sustainability in the areas of environmental, social and economic human society, especially in indigenous communities. The aim of this study was to increase our knowledge of the regional development and protection of the geological heritage of the region, espeifically in the province of Hormozgan. This research has tried to combine different models and to analyze the similarities and differences of assessment models and use them in conducting a field research in two phases in the region. The present study has also utilized design criteria and determinants-based approach (with a score of 0- 10) according to the standard of behavior geosystems subduction shores of Jask, mushroom-shaped forms of wind processes, coastal wetlands and tidal mud volcano, and capabilities sites by the comparison of the priorities to assess and compare three macro-aspects in the field, namely complementary scientific geomorphology, tourism services and infrastructure, and heritage conservation of land and threatening behavior. The resuls of the library and field reseach indicated that, from the total of 200 scores, mushroom-shaped forms and subduction shores with 108 scores, tidal mud volcano with 102 scores, and coastal wetlands with 79 scores were evaluated and assessed with respect to the 20 total criteria. The resuls showed that geosystems subduction shores and mushroom-shaped forms of wind were in the first position due to being more resistant, available. In addition, owing to the lower infrastructure costs and the better training of the earth science and coastal wetlands. Tidal mud volcano were in the second position because of being less resistant, less available, and more at risk. The results ought to be considered when investing priorities and planning in a borad scale.
