پديد آورندگان :
امين پور، احمد دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه معماري , مدني، رامين دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه معماري , حياتي، حامد دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز - گروه معماري , زارع، عليرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز
كليدواژه :
خانه‌هاي مسلمانان , معماري اسلامي , آموزه‌هاي اسلامي , مسكن
چكيده فارسي :
اين پژوهش بر آن است كه نقش آموزه هاي اسلامي را در چگونگي شكل گيري محيط مسكوني مورد تحليل و بررسي قرار دهد. در ميان فضاهاي مختلف معماري، ابنيه مسكوني از مهمترين فضاهايي هستند كه بخش غالب عمر انسانها در آنها سپري مي شود و لذا در اين پژوهش سعي شده است تا براساس آموزه هاي اسلامي نتايجي كاربردي براي طراحي اين فضاها استنتاج شود. توجه به اصول معماري خانه در آموزه هاي اسلامي و بررسي ميزان تحقق اين اصول در گذشته و بازشناسي اين اصول براي معماري معاصر ضروري به نظر ميرسد. بازشناسي اصول و معيارهاي شهرهاي سنتي و كالبد دادن به آنان به زبان حال براساس آموزه هاي اسلامي مي تواند بر توانمندي هاي برنامه ريزي شهري كشور افزوده و پايه هاي محكم و پايداري را در توسعه شهري ماندگار نمايد. پژوهش حاضر در جست وجوي چگونگي تأثير آموزه هاي اسلامي (متغيرمستقل) بر كالبد معماري خانه هاي مسلمانان (متغير وابسته) در اقليم گرم و خشك ايران است. به صورتي كه پس از مطالعه دقيق آموزه اي اسلامي از آيات قرآن و احاديث معتبر، چگونگي تأثير اين عوامل و تجلي آن در نمونه هاي موردي، مورد بررسي دقيق قرار گرفته اند. در اين مقاله در ابتدا به آن دسته از مؤلفه هاي مسكن مطلوب اسلامي (اعم از مؤلفه هاي كلان و خُرد) كه به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم با مقوله معماري ارتباط مي يابد اشاره شده است. سپس، ضمن جستجو در گزاره هاي اسلامي (شامل آيات و روايات) كه حاوي كليد واژه هاي مرتبط با معماري بوده اند به تحليل اين گزاره ها پرداخته شده است تا نتايجي كاربردي براي استفاده در طراحي و سازماندهي ريزفضاهاي مختلف مسكوني استنباط شود. با توجه به اقتضائات اين پژوهش و منابع اسناديِ مورد استفاده، از گونه پژوهش كيفي براي انجام اين تحقيق استفاده شده است كه از ميان روشهاي مختلفي كه در اين گونه دسته بندي مي شوند در اين مقاله از روش تحليل محتواي كيفي استفاده شده است. براساس نتايج بدست آمده از اين پژوهش و با استناد به آموزه هاي اسلامي رعايت اصول محرميت، درون گرايي، عدم اشراف، قناعت، تعادل، سلسله مراتب، تناسب و توازن، نظم، ارتباط با طبيعت، فضاي تهي (حياط)، رعايت بهداشت در مسكن و اهميت جهت گيري مسكن به طرف قبله توصيه شده است.
چكيده لاتين :
This study has attempted to investigate the role of Islamic teachings in the formation of a residential environment. Among the various architectural spaces, residential buildings are among the most important spaces in which the dominant part of human life spans. Therefore, some practical conclusions are addressed based on the Islamic teachings in order to design these spaces. Paying attention to the principles of house architecture in Islamic teachings, the inspection of the extent to which these principles have been realized in the past, and the recognition of these principles for contemporary architecture are necessary. Identifying the principles and standards of traditional cities and giving them an authentic language in accordance with Islamic teachings can increase the capabilities of urban planning and maintain solid and sustainable foundations in urban development. The present research aimed at investigating the effect of Islamic teachings (independent variables) on the architecture of Muslim houses (dependent variable) in a hot and dry climate in Iran. Following the detailed study of Islamic teachings from the Quranic verses and authentic Hadiths, the effect of these factors and their manifestations have been carefully examined in this case study. to this end, the desirable Islamic components (including the macro and macro components), which are directly or indirectly related to the subject of architecture are presented. Then, while searching in Islamic verses (including verses and narrations) which contain the keywords related to architecture, the Islamic verses have been analyzed to find useful results for designing and organizing various residential spaces. Considering the requirements of this research and the resources used, a qualitative research method has been utilized. Among the various methods that are classified in this categorythe qualitative content analysis method has been used. According to the results obtained from this research and based on the Islamic teachings, observing the principles of confidentiality, internalism, lack of visibility, contentment, balance, hierarchy, balance, order, relationship with nature, empty space (courtyard), hygiene in housing, and the importance of orienting housing to the qibla are suggested.
