تحليل و بررسي الگوي سلسله مراتب شهري در استان مازندران

Analysis and Review the urban hierarchical pattern in mazandaran urban system

شبكه شهري را مي­ توان به مفهوم فضايي، نحوه استقرار و توزيع شهرهاي مختلف از لحاظ اندازه جمعيت و به مفهوم اقتصادي آن نظام مبادله و داد و ستد بين شهرها بر اساس عملكردهاي پايه اي آنها دانست، كه هم حاصل و هم علت بسياري از مسائل و پديده ­هاي شهرنشيني معاصر است. هدف اين مقاله تحليل و بررسي شبكه شهري استان مازندران مي­باشد. روش مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي-تحليلي مي باشد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از تكنيك آنتروپي، مدل رتبه – اندازه و نوع تعديل يافته آن، استفاده شده است. نتايج به دست آمده از تحليل و بررسي سلسله مراتب شهري استان مازندران، بيانگر حاكميت عدم تعادل در نظام شهري و تمركز جمعيّت در چهار شهر بزرگ استان است. از طرفي ديگر بررسي سلسله مراتب شهري استان نشان داد، خط رتبه – اندازه واقعي شهرهاي استان هيچگاه بر الگوي تئوريك "رتبه- اندازه" منطبق نشده است. همچنين بر اساس مدل ضريب آنتروپي مي توان نتيجه گرفت كه توزيع فضايي تعداد شهرها در طبقات شهري استان در سه دوره 90- 1355 كمتر از 1 بوده و نشان از عدم تعادل در شبكه شهري استان مازندران دارد. به طور كلي نتايج، نشان دهنده وجود عدم تعادل در نظام سلسله مراتبي شهرهاي استان مي باشد.

The urban network can be understood as the spatial concept of how to deploy and distribute different cities in terms of population size and, in its economic sense, the system of exchange and trade between cities based on their basic functions, which is both the result of and the cause of many of the issues and phenomena Contemporary urbanization. The purpose of this paper is to analyze the urban network of Mazandaran province. The method used in this study is descriptive-analytic type. For data analysis have been used entropy technique, rank-size model and its modified type. The results of the analysis of the urban hierarchy of Mazandaran province indicate the imbalance in urban system and population concentration in the four major cities of the province. On the other hand, the study of the urban hierarchy of the province showed that the ranking line - the actual size of the cities of the city has never been matched by the theoretical model of "rank-size". Also, based on the entropy coefficient model, it can be concluded that the spatial distribution of the number of cities in the urban classes of the province was less than 1 in three periods of 1355-90, indicating an imbalance in the urban network of Mazandaran province. In general, the results indicate an imbalance in the hierarchical system of the provincial cities.