واكاوي كوچ زودرس بهاره عشاير استان فارس

Investigating Outdate Spring Migration among Nomads of Fars Province

زندگي عشاير مبتني بر كوچ مستمر به منظور تامين علوفه مورد نياز دام از مراتع و دسترسي به شرايط مساعد آب و هوايي است. اين روش زندگي داراي سابقه طولاني در ايران است كه متناسب با شرايط اقليمي شكل گرفته است. در سده اخير و به دليل پيامدهاي مُدرنيسم، تحولات زيادي در شيوه زندگي سنتي عشاير به وجود آمده است، به نحوي كه عشاير كاركرد گذشته خود را ندارند. از جمله اين تحولات مي توان به تغييرات زمان حركت و كوچ عشاير اشاره كرد كه اغلب به ورود زودهنگام دام به مراتع مي انجامد. اين پديده اثر مخربي بر مراتع دارد. با عنايت به اين مهم، مقاله حاضر به ارائه نتايج يك تحقيق پيمايشي مي پردازد كه با هدف بررسي كوچ و ورود زودهنگام عشاير فارس به مراتع ييلاقي انجام شده است. يافته ها نشان مي دهند ورود زودهنگام عشاير به مراتع ييلاقي استان عموميت دارد و ميانگين آن در بين سه ايل قشقايي، خمسه و ممسني به ترتيب برابر 17/5، 2/1 و 41/4 روز و در مجموع، ميزان متوسط آن 12/8 روز است. همچنين اغلب عشاير دام هاي خود را به صورت پياده از قشلاق به سمت ييلاق كوچ مي دهند و اين روش در مقايسه با انتقال دام با ماشين، به كاهش ميزان ورود زودهنگام دام به مراتع ييلاقي مي انجامد. نتايج مطالعه حاضر نشان داد عشاير در هنگام كوچ احساس امنيت كافي ندارند و از نظر آنان، گياه بهمن و همچنين خشكسالي مي تواند به ترتيب 18 و 26 روز كوچ را به جلو اندازد. در مجموع، از ديد عشاير، مهمترين عامل در كوچ زودرس، به ترتيب كمبود آب و كمبود علوفه براي دام است

Nomad’s livelihood is based on continuous migration between summer and winter pastures to obtain forage for their animals and access to contented weather. This living way has long history in Iran which formed in accord with climate. In recent century، modernization has been caused many changes in traditional living way of nomads. Therefore، nomads have no more their role and function as in the past. One of changes in nomads’ living way is about migration time which usually leads to early entering in rangelands. This has deteriorative effect on rangelands. Present article delivers results of a survey research on factors affecting early migration of nomads and early entering of their animals in summer pastures of Fars province. Findings indicated that early entering in summer pastures are a common phenomenon among nomads. The mean of days which nomads enter early in summer pasture is 13 days. This mean are 17.5، 2.1 and 41.4 days for nomads of Qhashqay clan، Khamseh clan and Mamasani clan respectively. Most nomads have migrated their animals from winter pasture to summer pastures by walk. This way of migration، in comparison to migration by machine، has resulted in decreasing the days which nomads enter early in summer pasture. The results also indicated that nomads have low sense of security in migration time. From point of their view، the Stipa capensis plant and drought could increase the days of entering early in summer pasture for 18 and 26 days respectively. Nomads also believed that fresh water and animal forage deficiencies are important determinant factors in early migration of nomads.