فرهنگ سياسي اليت حاكم (با تاكيد بر سه دوره رياست جمهوري رفسنجاني، خاتمي و احمدي نژاد)

از آنجا كه مردم عادي كمتر به مسايل توجه نشان مي‏دهند؛ در نهايت نقش ضعيف تري در پويش سياسي بازي مي‏كنند، در حاليكه اقليتي كوچك (اليت) كه قابليت سازماندهي دارد قادر است كه نهضت برپا كند. در جوامع صنعتي نهادهاي مشاركت قانوني يعني احزاب، سنديكاها، مطبوعات، دانشگاه‏ها و مجالس مقننه مهمترين كانون‏هاي نخبه ساز را تشكيل مي‏دهند؛ برعكس در ايران به دليل نوع ساختار، اين كانون‏ها نقش اصلي و تعيين‏ كننده‏اي در تربيت فكر نخبگان سياسي نداشته است. بنابراين، فرهنگ سياسي اليت همواره پاتريمونياليستي بوده است. در اين راستا نگارنده جهت پاسخگويي به فرضيه غيرمشاركتي بودن اليت حاكم، به شيوه توصيفي – تحليلي فرهنگ سياسي نخبگان حاكم را در چهار مقطع زماني در نظر گرفته‌ و سپس براساس مقاطع زماني مختلف، چهار نوع گفتمان را پيرامون نحوه تاثيرگذاري فرهنگ سياسي نخبگان بر عملكرد جامعه مورد سنجش قرار داده است. نتايج حاوي اين نكته بود كه عدم تمايل نخبگان سياسي به گسترش مشاركت و رقابت در سياست، كه بيانگر نوعي فرهنگ سياسي تابعيتي است، يكي از عوامل جدي توسعه ‌نيافتگي سياسي و فقدان كارايي جامعه بوده است.