شناسايي و تحليل الگوهاي ناهنجاري ضخامت سرماهاي فرين ايران زمين(طي بازه زماني 1340 تا 1383)

Analysis and Recognition of Thickness Anomaly Patterns During Extreme Cold Days in Iran

براي انجام اين پژوهش، از داده هاي روزانه ميانگين دماي پايگاه داده ياخته اي اسفزاري ايران زمين، طي بازه زماني 1340/1/1 تا 1383/10/11 استفاده شد. براي شناسايي سرماهاي فرين ايران زمين از نمايه فوجه يا نمايه بهنجار شده دما (NTD) بهره برديم. سپس نمايه بر حسب بزرگي و گستره مرتب شد و 500 روز كه شديدترين و فراگيرترين سرماهاي ايران بودند، براي تحليل انتخاب شدند. داده هاي مربوط به ارتفاع ژئوپتانسيل براي دو تراز 1000 و 500 هكتوپاسكال طي بازه زماني ياد شده از تارنماي www.esrl.noaa.gov مربوط به آزمايشگاه پژوهش هاي سامانه زمين وابسته به سازمان هواشناسي و اقيانوس شناسي ايالات متحده امريكا برداشت شد. سپس براي روزهاي برگزيده شده ناهنجاري ضخامت محاسبه شد و به كمك تحليل خوشه اي با روش ادغام وارد داده هاي مربوط به ناهنجاري ضخامت جو دسته بندي شدند. همزمان با رخداد هر الگو نقشه مربوط به ميانگين ضخامت و ناهنجاري دماي مطلق ايران ترسيم شد. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه هنگام رخداد سرماهاي فرين ايران پنج الگوي ناهنجاري متفاوت در ضخامت جو ديده مي شود. پاسخ ناهنجاري دماي مطلق ايران زمين به الگوهاي شناخته شده متفاوت است. شديدترين سرماهاي فرين ايران زمين هنگامي رخ مي دهد كه بر روي سيبري و شمال شرق ايران هسته بسيار قوي ناهنجاري منفي و بر روي بارنتر، گروئلند و اروپا ناهنجاري مثبت ضخامت جو ديده مي شود. ميانگين ناهنجاري دماي مطلق ايران زمين هنگام رخداد چنين الگويي 5/9- درجه سانتي گراد است.

To do this research daily interpolated temperature data from Asfezari data base have been used.In order to recognition extreme cold days, the Normalized Temperature Deviation Index (NTDI) applied. Then the index sorted according to extensive and severity and first 500 days selected for analysis. The geopotential height data extracted from www.esrl.noaa.gov data base. The thickness anomaly calculated for each day and classified by cluster analysis and Ward method. The thickness mean and temperature anomaly maps has been showed during each pattern. The results showed that 5 thickness anomaly pattern observed during extreme cold day'soccurrence in Iran. The response of Iran absolute temperature anomaly to thickness anomaly are different. The coldest extreme low temperature on Iran occurred when located negative anomaly in thickness over Siberian and northeastern parts of Iran and observed positive anomaly over Barents Sea, Groland and Europe. The mean air temperature anomaly of Iran accompany to this circumstance of thickness anomaly is -5.9° centigrade.