بررسي فرسايش خندقي حوضه آبريز ديره با استفاده از روش تلفيق وزني و شاخص توان آبراهه اي

The study of Gully Erosion in Dyereh Catchment Using the Method of Weightal Modulation and Stream Power Index

وجود دانش فني و نظري براي تشخيص خندق ها، به تميز مناطق خندقي روي نقشه توپوگرافي و مدل رقومي آن كمك مي كند. به هرحال، توانايي استفاده از نقشۀ توپوگرافي (مدل رقومي ارتفاعي) براي شناسايي موقعيت خندق ها نيازمند دانش لازم در مورد فرايند خندق زايي و فراواني خندق هاست. پژوهش حاضر به منظور بررسي مناطق مستعد خندق زايي در حوضۀ رودخانه ديره انجام شده است. داده و روشهاي مورد استفاده در اين پژوهش شامل استفاده از لايه هاي مدل رقومي ارتفاع (ام.اي.دي) و لايه هاي ثانويه استخراج شده از آن، شاخص توان آبراهه اي(اس.پي.آي)، كاربري اراضي، آبراهه ها، سنگ شناسي و راههاي موجود در حوضه و جمع آوري داده هاي ميداني بوده است. داده هاي مذكور در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي تجزيه و تحليل و نتايج حاصل از آن توسط آزمون كاي اسكوير بررسي شد. براساس نتايج به دست آمده از اين پژوهش در حوضۀ آبريز ديره از مجموع 8 عامل بررسي شده، 5 عامل(شيب، انحناي افقي شيب،كاربري اراضي، فاصله از جاده ها، سنگ شناسي) به عنوان عوامل مؤثر در توليد خندق شناسايي شدند. از ميان اين پنج عامل كلاس شيب 0 تا 4/1 درجه كه از مجموع مساحت حوضه ديره 33/22 درصد آن در اين فاصله قرارگرفته است كه بيشترين تأثير توليد خندق را در اين حوضه دارد.

The existence of technical &theoretical knowledge for the assessment of gullies helps to the distinction of gully locales on topographical map& their digital model. Anyhow, the ability to use of topographical map (DEM) for the assessment of gullies situation needs to the necessary knowledge about the process of gully formation and the frequency of gullies. The present research has been carried out for the assessment of locales prone to gully formation in Dyereh. The substances& methods used in this research consist of the layers of DEM model& the secondary layers extracted from it, stream power index, land use, canals, lithology & the ways existent in the catchment& the collection of circular data. The above data has been analyzed in Arc GIS environment and its results have been scrutinized with chi-square test. According to the acquired results of this research in Dyereh catchment 5 factors (inclination, inclination’s horizontal curvature, land use, distance of the road, and lithology) among 8 factors have been recognized as the main factors in gully formation. Among these 5 factors the class of inclination 0-4/1 in which 33/22% of Dyereh from its total area has been located, has the most effect on the gully formation in this catchment.