مفهوم خطا و نقش آن در ساختار طبقه بندي مسئوليت مدني؛ مقايسه حقوق رومي، كامن لا و ايران

Consept of tort and its role in structure of division of tort law

مفهوم خطا در حقوق رومي بر مبناي نظريه اخلاقي وظيفه گرايي، در معناي نقض تقصيرآميز تكليف پيشين شناسايي شده و ساختار طبقه بندي اين نظام حقوقي نيز حول محور تعهد و مسئوليت به عنوان تعهد ثانوي ناشي از نقض تعهد پيشين يا نخستين شكل گرفته است. در نظام هاي حقوقي كامن لا بر عكس مفهوم خطا بر پايه رويكرد اخلاقي نتيجه گرا در معناي نقض حق تعريف مي شود. در نظام فقهي، خطا، مبدا آغازين مسئوليت مدني محسوب نمي شود بلكه موجبات نقض حق، مبدا آغازين ساختار طبقه بندي مسئوليت مدني است. در نظام حقوقي ايران به دليل تاثير پذيري ازهر دو نظام حقوقي رومي و نظام فقهي، ساختار مسئوليت مدني، حاوي تركيبي ناهمگون ازعناصر نقض تعهد و نقض حق مي باشد. رهايي از اين تضاد و ناهمگوني مستلزم اتخاذ تصميم قطعي مبني بر انتخاب يكي از دو رويكرد فكري است .در اين ميان به نظر مي رسد رويكرد مبتني بر موجبات نقض حق در نظام فقهي به وجه بهتري مي تواند پايه گذار ساختار مسئوليت مدني در حقوق ايران باشد.

Concept of delict(Tort) in Roman Law on the base of Deontology as a ethical theory is recognized in the concept of breach of first Duty and structure of category in this legal system is formed on the base of Obligation and Responsibility as a secondary of breach of first Obligation.in contrast in Common Law and Jurisprudence, concept of Tort in accordance to ethical theory of teleology is difinited as breach of Right.in Jurisprodence, delict doesn’t recognize as source of structure of tort law but Causes of Violence of right is source of structure of tort law . In law of Iran , because of iffecting of Roman law and Jurisprodence , Tort Law structure has antithetic mixture of Breach of Duty and Violence of Right . resolving this problem involves final choosing one of perspectives. It seems Jurisprodential perspective that is based violence of Right,is appropriate for Establishing of iran structure of tort law.