سنجش عوامل محيطي مؤثر بر احساس امنيت ساكنان سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهر همدان

Evaluating the Effective Environmental Factors on Sense of Security in Informal Settlements of Hamedan

تجربه نشان داده است طراحي شهري همراه با ساماندهي كيفيت محيطي محله‌ها، تأثير بسزايي در كاهش جرائم و افزايش احساس امنيت شهروندان دارد. در اين ميان، تحليل امنيت در سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهرها كه يكي از كانون‌هاي اصلي بروز جرائم هستند، بسيار مهم است؛ از اين‌رو، پژوهش حاضر با روش تحليلي-تفسيري به ارزيابي شاخص‌هاي امنيت محيطي در محله‌هاي غيررسمي شهر همدان پرداخته است، اين شاخص‌ها از منابع معتبر داخلي و خارجي استخراج، سپس با استفاده از پرسشنامه (400 عدد) در جامعة ساكنان محله‌هاي غيررسمي تكميل شده است. داده‌هاي پرسشنامه‌ها نيز پس از ورود به نرم‌افزار SPSS با استفاده از دو مدل تحليل عاملي و تحليل رگرسيون چندمتغيره بررسي شده است. از سوي ديگر، يافته‌هاي پژوهش هم نشان مي‌دهد امنيت محيطي محله‌هاي غيررسمي در قالب پنج عامل «غريب‌گز‌بودن»، «نظم بافت»، «اجتماع‌پذيري»، «تسهيلات رفاهي» و «نگهداري و عملكرد» خلاصه مي‌شود. چنانكه امتياز وضعيت محله‌هاي مورد مطالعه درمجموع پنج عامل به‌ترتيب براي محلة منوچهري برابر با 5/40، محلة حصار با 4/72، محلة مزدقينه برابر با 4/71، محلة خضر برابر با 4/35 و محلة ديزج برابر با 4/20 بوده است؛ همچنين با توجه به نتايج نهايي پژوهش، اولويت‌هاي ارتقاي امنيت محيطي در هر محله با ساير محله‌ها متفاوت است. با وجود اين، ساماندهي مواردي مانند كيفيت معابر و پياده‌روها، تراكم بافت محله، مبلمان و روشنايي معابر، كاربري‌هاي محلي، وضعيت اراضي بلااستفاده و كاهش عبور خودروهاي غيربومي از محله از جمله اولويت‌هاي ارتقاي امنيت ساكنان اين محله‌هاست.

Informal settlements due to the specific economic, social, and physical characteristics are known as one of the hot spots and unsafe areas in cities. Therefore, in this research we try to recognize the most important physical problems in informal settlements that influence on residents’ security. In this research, five informal settlements in Hamedan are as case studies that we extracted perception of their residents about environmental security parameters. Research method is analytic- expository and based on documents studies and field survey. We gained Theoretical framework through library studies and then extracted security parameters. In order to assessing security based on residents’ perception, we use factor analysis and linier multi-variable regression methods. Thus we designed questions based on five-level Likert method and prepared the questionnaires. We considered 400 questionnaires based on the Cochrane sampling test in order to validity for SPSS analysis (The number of questionnaires are 80 for each neighborhood). At the end, the variables are classified in 5 environmental security factors. Sum of aggregation variance of 5 factors are equal 62.22. These factors include: “Strange Abate”, “Texture Discipline”, “Socialization”, “Welfare Facilities”, and “Maintenance & Function”. Research findings show Manouchehri neighborhood has tangible strength than other neighborhoods and Dizaj neighborhood has tangible weakness than others. Also, we can define some priorities for each neighborhood; thus priority of Hesar neighborhood is “Socialization”, priority of Khezr is “Texture Discipline”, priority of Dizaj is “Texture Discipline” and “Maintenance & Function”, priority of Mazdaghineh is “Welfare Facilities”, and priority of Manouchehri is “Socialization”.