پتانسيل‌يابي توسعه كارست با استفاده از منطق فازي ( مطالعه موردي: حوضه دشت سوسن و دشت ايذه)

Karst development potential mapping using fuzzy logic (Case Study: Susan Plain basin and plain Izeh)

چشم‌اندازهاي‌ ژئومورفيك كارست كه درنتيجه انحلال مواد تشكيل‌دهنده سنگ‌ها، توسط آب‌هاي طبيعي شكل‌گرفته‌اند، نقش مهمي در تنوع زمين‌شناختي دارند و يكي از اولويت‌هاي مديريتي به‌حساب مي‌آيند. لزوم برنامه‌ريزي در پهنه‌هاي كارستي ايجاب مي‌كند تا مطالعاتي در زمينه شناخت محيط‌هاي كارستي، ويژگي‌ها و نقش آن‌ها در تغذيه منابع آب صورت گيرد. هدف از اين پژوهش شناسايي و پهنه‌بندي پتانسيل توسعه كارست در محدوده دشت ايذه و دشت سوسن در استان خوزستان با استفاده از منطق فازي در سيستم اطلاعات جغرافيايي مي‌باشد. داده‌هاي اصلي پژوهش را نقشه‌هاي پايه شامل نقشه توپوگرافي در مقياس 1:25000 و نقشه زمين‌شناسي در مقياس 1:100000 و هم‌چنين داده‌هاي بارش و دما تشكيل داده‌اند. براي اجراي مدل فازي با استفاده از نرم‌افزار 10/2 Arc GIS هشت معيار شامل شيب، زمين‌شناسي، پوشش خاك، كاربري اراضي، فاصله از گسل‌ها، ارتفاع، دما و بارش بكار گرفته‌شده است. بر اساس نتايج حاصل از لايه‌هاي فازي، با كاهش ميزان شيب و فاصله از گسل، با افزايش رسوبات آهكي، پوشش گياهي، ميزان دما، ميزان بارندگي و پوشش سطح خاك ميزان كارستي شدن افزايش پيدا مي‌كند. نتايج حاصل از تلفيق لايه‌هاي موجود نشان داد كه مناطق مستعد به كارستي شدن با مساحت تقريباً 32 درصد در جنوب، شرق، غرب و بخش‌هايي از شمال شرق منطقه واقع‌شده‌اند. واحد آهك آسماري، گچساران و ايلام ـ سروك شامل اين بخش مي‌باشند كه از رسوبات كاملاً آهكي تشكيل‌شده‌اند و ازنظر تأمين آب مهم‌ترين سفره‌هاي آبدار كارستي در منطقه مطالعاتي محسوب مي‌شوند. وجود اشكال سطحي كارست از قبيل كارن، ريل كارن و درز و شكاف ها در سازندهاي مزبور نقش مؤثري در پراكندگي چشمه‌ها و آبدهي آن‌ها و كارستي شدن منطقه دارد. هم‌چنين قسمت‌هاي مركز و بخش‌هايي از شمال شرق محدوده مطالعاتي با مساحت 50 درصد از پتانسيل بسيار كمي جهت كارستي شدن برخوردار است.

Geomorphic karst landscapes as a result of the dissolution of the ingredients of rocks, have been formed by natural water plays an important role in the geological diversity and is considered one of the priorities of management. Planning for karst areas require the studies on the recognition Karst, characteristics and its role in feeding water resources are necessary. The aim of this study is to identify and develop potential zoning karst in the plain area ize and Susan plain in Khuzestan province is using fuzzy logic in Geographic Information Systems. The main research base map data including topographic maps at a scale of 1: 25,000 geological map at a scale of 1: 100,000 as well as temperature and precipitation data have formed. To run a fuzzy model using the software Arc GIS 10/2 eight criteria including slope, geology, soil cover, land use, distance from faults, elevation, temperature and precipitation have been used. Based on the results of the fuzzy layer, which reduces the amount of tilt and distance from fault, with increased calcareous sediments, vegetation, temperature, rainfall and soil surface cover the karstic increases. The results showed that areas prone to karst existing layers with a total area of ​​almost 32 percent in the South, East, West and parts of the North East region, and parts of central and northern parts of the study area East area 50 percent of the karstic is very little potential.